Karta Praw Osób Niepełnosprawnych

z dnia 1 sierpnia 1997 r.

 

M. P. 97. 50. 475 UCHWAŁA SEJMU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

(M.P. z dnia 13 sierpnia 1997 r.)

§ 1. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznaje, że osoby niepełnosprawne, czyli osoby, których sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi

i zwyczajowymi, mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz nie mogą podlegać dyskryminacji.

Sejm stwierdza, iż oznacza to w szczególności prawo osób niepełnosprawnych do:

dostępu do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym,

dostępu do leczenia i opieki medycznej, wczesnej diagnostyki, rehabilitacji i edukacji leczniczej,

a także do świadczeń zdrowotnych uwzględniających rodzaj i stopień niepełnosprawności

§ 1. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uznaje, że osoby niepełnosprawne, czyli osoby, których

sprawność fizyczna, psychiczna lub umysłowa trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza lub uniemożliwia życie codzienne, naukę, pracę oraz pełnienie ról społecznych, zgodnie z normami prawnymi i zwyczajowymi, mają prawo do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia oraz

 nie mogą podlegać dyskryminacji.

Sejm stwierdza, iż oznacza to w szczególności prawo osób niepełnosprawnych do:

1 .dostępu do dóbr i usług umożliwiających pełne uczestnictwo w życiu społecznym,

2.dostępu do leczenia i opieki medycznej, wczesnej diagnostyki, rehabilitacji i edukacji leczniczej,

a także do świadczeń zdrowotnych uwzględniających rodzaj i stopień niepełnosprawności,

w tym do zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze, sprzęt rehabilitacyjny,

3. dostępu do wszechstronnej rehabilitacji mającej na celu adaptację społeczną,

4. nauki w szkołach wspólnie ze swymi pełnosprawnymi rówieśnikami, jak również

 do korzystania ze szkolnictwa specjalnego lub edukacji indywidualnej,

5. pomocy psychologicznej, pedagogicznej i innej pomocy specjalistycznej umożliwiającej

rozwój, zdobycie lub podniesienie kwalifikacji ogólnych i zawodowych,

6. pracy na otwartym rynku pracy zgodnie z kwalifikacjami, wykształceniem i możliwościami

oraz korzystania z doradztwa zawodowego i pośrednictwa, a gdy niepełnosprawność

i stan zdrowia tego wymaga - prawo do pracy w warunkach dostosowanych do potrzeb niepełnosprawnych,

7. zabezpieczenia społecznego uwzględniającego konieczność ponoszenia zwiększonych kosztów wynikających z niepełnosprawności, jak również uwzględnienia tych kosztów w systemie podatkowym,

8. życia w środowisku wolnym od barier funkcjonalnych, w tym:

- dostępu do urzędów, punktów wyborczych i obiektów użyteczności publicznej,

- swobodnego przemieszczania się i powszechnego korzystania ze środków transportu,

- dostępu do informacji,

- możliwości komunikacji międzyludzkiej,

      

9. posiadania samorządnej reprezentacji swego środowiska oraz do konsultowania z nim wszelkich projektów aktów prawnych dotyczących osób niepełnosprawnych,

 10. pełnego uczestnictwa w życiu publicznym, społecznym, kulturalnym, artystycznym, sportowym oraz rekreacji i turystyce odpowiednio do swych zainteresowań i potrzeb.

 

 

§ 2. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej stwierdzając, iż powyższe prawa wynikają z Konstytucji, Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka, Konwencji Praw Dziecka, Standardowych Zasad Wyrównywania Szans Osób Niepełnosprawnych, aktów prawa międzynarodowego i wewnętrznego, wzywa Rząd Rzeczypospolitej Polskiej i władze samorządowe do podjęcia działań ukierunkowanych na urzeczywistnienie tych praw.

 

 

§ 3. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej wzywa Rząd Rzeczypospolitej Polskiej do składania corocznie,

 w terminie do dnia 30 czerwca, informacji o podjętych działaniach w celu urzeczywistnienia

praw osób niepełnosprawnych.

 

 

§ 4. Uchwała wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

 

z dnia 21 sierpnia 1997 r.

w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stopniu niepełnosprawności, trybu postępowania przy orzekaniu oraz zakresu, składu i sposobu działania zespołów orzekających o stopniu niepełnosprawności.

(Dz. U. z dnia 26 sierpnia 1997 r.)

Na podstawie art. 2a ust. 8 ustawy z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 46, poz. 201, Nr 80, poz. 350 i Nr 110, poz. 472, z 1992 r. Nr 21, poz. 85, z 1993 r. Nr 11, poz. 50 i Nr 28, poz. 127, z 1995 r. Nr 1, poz. 1, Nr 5, poz. 25 i Nr 120, poz. 577 oraz z 1996 r. Nr 100, poz. 461) zarządza się, co następuje:

 

Rozdział 1. Szczegółowe zasady orzekania o stopniu niepełnosprawności

§ 1. 1. Przy ocenie stopnia niepełnosprawności bierze się pod uwagę:

orzeczenie lekarskie o stanie zdrowia osoby zainteresowanej uwzględniając stałe lub okresowe   

 

Rozdział 1. Szczegółowe zasady orzekania o stopniu niepełnosprawności

 

§ 1. 1. Przy ocenie stopnia niepełnosprawności bierze się pod uwagę:

  1)  orzeczenie lekarskie o stanie zdrowia osoby zainteresowanej uwzględniając stałe lub okresowe naruszenie sprawności organizmu,

  2)  wiek, płeć, wykształcenie, zawód, posiadane kwalifikacje,

  3)  wykonywane zatrudnienie, warunki pracy,

  4)  możliwość dalszego wykonywania pracy,

 5)  możliwość całkowitego lub częściowego przywrócenia zdolności do wykonywania dotychczasowej lub innej pracy, w tym także w warunkach specjalnych, poprzez leczenie, rehabilitację

lub reorientację zawodową,

  6)  możliwość poprawy w zakresie funkcjonowania w życiu codziennym, pełnieniu ról społecznych

 i bezpośrednich kontaktów ze środowiskiem poprzez leczenie, rehabilitację, szkolenie, zaopatrzenie w sprzęt pomocniczy i rehabilitacyjny, usługi i inne działania dostosowane do potrzeb osoby niepełnosprawnej.

2. Naruszenie sprawności organizmu uważa się za:

  1)  trwałe (stałe) - jeśli według wiedzy medycznej stan zdrowia nie rokuje poprawy,

  2)  okresowe - jeśli według wiedzy medycznej może nastąpić poprawa stanu zdrowia.

 

§ 2. 1. Zaliczenie do odpowiedniego stopnia niepełnosprawności może być orzeczone na stałe

lub okresowo.

2. W razie wydania orzeczenia stwierdzającego okresowe zaliczenie do odpowiedniego stopnia niepełnosprawności ustala się termin ponownego rozpatrzenia sprawy po upływie okresu,

w którym według wiedzy medycznej może nastąpić poprawa lub pogorszenie stanu zdrowia, stanowiące podstawę do zmiany orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.

 

§ 3. 1. Zachowanie zdolności do pracy w warunkach specjalnych oznacza możliwość zatrudnienia osoby niepełnosprawnej na stanowisku pracy, które w szczególności:

  1)  spełnia warunki w zakresie dostępności, funkcjonalności i bezpieczeństwa pracy,

  2)  jest przystosowane i oprzyrządowane odpowiednio do potrzeb wynikających z rodzaju

    i stopnia niepełnosprawności,

  3)  umożliwia prowadzenie rehabilitacji.

2. Za niezdolność do wykonywania zatrudnienia uważa się niezdolność do wykonywania jakiegokolwiek zatrudnienia w warunkach innych niż warunki specjalne.

3. Za częściową niezdolność do wykonywania zatrudnienia uważa się obniżenie zdolności

do wykonywania dotychczasowego zatrudnienia w porównaniu do zdolności, jakie wykazują pracownicy o podobnych kwalifikacjach i przygotowaniu zawodowym mający pełną sprawność fizyczną i psychiczną.

 

§ 4. 1. Przy ocenie zdolności do wykonywania zatrudnienia osoby, która nie była zatrudniona,

bierze się pod uwagę, czy i jakie zatrudnienie mogłaby ona podjąć z uwzględnieniem posiadanego wykształcenia, zawodu i posiadanych kwalifikacji.

2. Przy ocenie zdolności do wykonywania zatrudnienia osoby, która podjęła lub podejmie zatrudnienie w warunkach specjalnych, bierze się pod uwagę, czy zdolność ta może być zachowana

 i realizowana wyłącznie w tych warunkach. 3. W stosunku do osoby, która nie pozostaje

w zatrudnieniu, ocenia się, czy ta osoba - biorąc pod uwagę stopień sprawności organizmu

–  ma obniżoną zdolność do wykonywania zatrudnienia w porównaniu do zdolności pracowników

 o podobnych kwalifikacjach i przygotowaniu zawodowym mających pełną sprawność fizyczną

 i psychiczną.

 

 

Rozdział 2 Tryb postępowania przy orzekaniu o stopniu niepełnosprawności

 

§ 5. Wniosek o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zwany dalej "wnioskiem", składa się do wojewódzkiego zespołu do spraw orzekania o stopniu niepełnosprawności, zwanego dalej "zespołem".

 

§ 6. 1. Wniosek powinien zawierać:

  1)  imię i nazwisko osoby zainteresowanej, datę jej urodzenia oraz adres zamieszkania,

  2)  dane dotyczące wykształcenia, zawodu, posiadanych kwalifikacji oraz zatrudnienia,

  3)  określenie celu, dla którego niezbędne jest uzyskanie orzeczenia,

  4)  podpis osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego.

2. Do wniosku załącza się posiadaną dokumentację medyczną oraz inne dokumenty umożliwiające ocenę stopnia niepełnosprawności.

 

§ 7. 1. Wniosek złożony do zespołu przewodniczący zespołu kieruje do rozpatrzenia na posiedzeniu składu orzekającego oraz ustala termin jego posiedzenia.

2. Z posiedzenia sporządza się protokół, który podpisuje przewodniczący i członkowie składu orzekającego.

3. W posiedzeniu składu orzekającego bierze udział osoba zainteresowana, którą wzywa się na termin posiedzenia za zwrotnym poświadczeniem odbioru, najpóźniej na 14 dni przed posiedzeniem.

 

§ 8. 1. W razie nie usprawiedliwionego niestawiennictwa wezwanej osoby na posiedzenie składu orzekającego, wzywa się ją w nowo wyznaczonym terminie z jednoczesnym powiadomieniem

o skutkach niestawiennictwa. Niestawiennictwo na posiedzenie składu orzekającego

 w nowo wyznaczonym terminie skutkuje pozostawienie wniosku bez rozpoznania.

2. Jeżeli przyczyną niestawienia się na posiedzenie składu orzekającego jest długotrwała

 lub nie rokująca poprawy choroba uniemożliwiająca osobiste stawiennictwo, stwierdzona odpowiednim zaświadczeniem lekarskim, ustaleń mogą dokonać w miejscu pobytu osoby zainteresowanej członkowie składu orzekającego wyznaczeni przez przewodniczącego zespołu.

Jedną z osób wyznaczonych przez przewodniczącego zespołu jest lekarz. W tym przypadku

skład orzekający orzeka na podstawie ustaleń dokonanych przez wyznaczonych członków

składu orzekającego.

 

§ 9. 1. Na potrzeby składu orzekającego przewodniczący składu wydaje orzeczenie lekarskie,

o którym mowa w § 1 ust. 1  pkt 1.    3)  podstawę prawną,

   4)  nazwisko i imię osoby zainteresowanej,

   5)  datę i miejsce urodzenia osoby zainteresowanej oraz adres zamieszkania lub pobytu,   

   6)  określenie lub odmowę określenia stopnia niepełnosprawności,

   7)  datę lub okres zaistnienia niepełnosprawności,

   8)  okres, na jaki orzeczono stopień niepełnosprawności,

   9)  wskazania określone przez skład orzekający stosownie do art. 2a ust. 6 ustawy o zatrudnieniu

 i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych,

   10) uzasadnienie,

   11) pouczenie o przysługującym odwołaniu,

   12) podpis z podaniem imienia i nazwiska przewodniczącego składu orzekającego oraz podpisy członków składu orzekającego.

2. Orzeczenie lekarskie wydawane jest na podstawie:

   1)  przeprowadzonego badania lekarskiego,

   2)  analizy dokumentacji medycznej,

  3)  wyników badań dodatkowych, konsultacji specjalistycznych lub obserwacji szpitalnej, na którą kieruje osobę zainteresowaną lekarz-przewodniczący składu orzekającego, uznając je za niezbędne do wydania orzeczenia.

3. Badania, konsultacje specjalistyczne i obserwacje szpitalne, o których mowa w ust. 2 pkt 3, wykonywane są w publicznych zakładach opieki zdrowotnej.

 

§ 10. 1. Po rozpoznaniu sprawy skład orzekający wydaje orzeczenie o stopniu niepełnosprawności.

2. Skład orzekający może rozpoznać sprawę i wydać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności

bez wzywania osoby zainteresowanej na posiedzenie - jeśli posiada ona orzeczenie lekarskie,

o którym mowa w § 9 ust. 1 - i jeżeli uzna pozostałą dokumentację za wystarczającą.

O terminie posiedzenia należy zawiadomić osobę zainteresowaną, za zwrotnym poświadczeniem odbioru, informując ją o nieobowiązkowym stawiennictwie.

3. Orzeczenie składu orzekającego zapada większością głosów. W razie równości głosów rozstrzyga głos przewodniczącego składu orzekającego.

4. Członek składu orzekającego, w razie odmiennej oceny w sprawie, zgłasza na piśmie swoje zdanie odrębne wraz z uzasadnieniem. Fakt zgłoszenia zdania odrębnego odnotowuje się w protokole.

5. Orzeczenie składu orzekającego podpisane przez wszystkich członków składu orzekającego ogłasza przewodniczący na posiedzeniu.

 

§ 11. 1. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności powinno zawierać:

   1)  oznaczenie zespołu i składu orzekającego, który je wydał,

   2)  datę wydania orzeczenia,

2. Uzasadnienie orzeczenia powinno zawierać wskazania faktów, które skład orzekający uznał za istotne w sprawie, dokumentów, na których się oparł, lub przyczyn, z powodu których odmówił zaliczenia do stopnia niepełnosprawności. W przypadkach gdy orzeczenie uwzględnia w całości żądanie osoby zainteresowanej, skład orzekający może odstąpić od uzasadnienia.

3. Orzeczenie o stopniu niepełnosprawności doręcza się na piśmie osobie zainteresowanej.

 

§ 12. 1. Rozpatrzenie sprawy o zaliczeniu do stopnia niepełnosprawności następuje niezwłocznie, nie później jednak niż w okresie 3 miesięcy od dnia złożenia wniosku, a w przypadku spraw szczególnie skomplikowanych, wymagających badań specjalistycznych lub konsultacji - nie później niż w okresie

4 miesięcy od daty złożenia wniosku.

2. W przypadku orzeczenia o zaliczeniu do stopnia niepełnosprawności przewodniczący zespołu wydaje zainteresowanemu legitymację osoby niepełnosprawnej. Wzór legitymacji stanowi załącznik do rozporządzenia.

 

§ 13. 1. Osoba zainteresowana może wnieść w ciągu 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia odwołanie do Krajowego Zespołu do Spraw Orzekania o Stopniu Niepełnosprawności, zwanego dalej

"Krajowym Zespołem", za pośrednictwem zespołu, który wydał orzeczenie.

2. Tryb postępowania przy orzekaniu o stopniu niepełnosprawności określony w rozporządzeniu stosuje się do postępowania przed Krajowym Zespołem.

 

§ 14. Do postępowania przed zespołami i Krajowym Zespołem w zakresie nie uregulowanym

 w rozporządzeniu mają zastosowanie przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

 

 

Rozdział 3. Skład i sposób działania zespołów i Krajowego Zespołu

 

§ 15. 1. W skład zespołów i Krajowego Zespołu wchodzą w szczególności:

   1)  lekarze,

   2)  psycholodzy i pedagodzy,

   3)  doradcy zawodowi,

   4)  pracownicy socjalni,

   5)  inni specjaliści uznani za niezbędnych.

2. Przewodniczącym składu orzekającego jest lekarz.

3. W posiedzeniu składu orzekającego musi brać udział przewodniczący i co najmniej 2 członków.

 

§ 16. 1. Pełnomocnik do Spraw Osób Niepełnosprawnych w odniesieniu do Krajowego Zespołu,

a dyrektor wojewódzkiego urzędu pracy - w odniesieniu do zespołu, wyznaczają sekretarza

oraz pracowników obsługi administracyjno-biurowej.

2. Sekretarz i pracownicy obsługi administracyjno-biurowej są zatrudniani na podstawie umowy

o pracę.

 

 

Rozdział 4. Przepisy przejściowe i końcowe

 

§ 17. 1. Uznaje się orzeczenie wydane na podstawie przepisów o zaopatrzeniu emerytalnym

i o ubezpieczeniu społecznym:

   1)  o całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji - za znaczny stopień niepełnosprawności,

   2)  o całkowitej niezdolności do pracy - za umiarkowany stopień niepełnosprawności,

   3)  o częściowej niezdolności do pracy oraz orzeczenie o celowości przekwalifikowania zawodowego - za lekki stopień niepełnosprawności.

2. Uznaje się zaliczenie na podstawie przepisów dotychczasowych do:

   1)  I grupy inwalidów - za znaczny stopień niepełnosprawności,

   2)  II grupy inwalidów - za umiarkowany stopień niepełnosprawności,

   3)  III grupy inwalidów - za lekki stopień niepełnosprawności.

3. Orzeczenie dotyczące stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym,

a także stwierdzające niezdolność do samodzielnej egzystencji, uznaje się za zaliczenie do:

   1)  I grupy inwalidów albo znacznego stopnia niepełnosprawności, jeśli przysługuje zasiłek pielęgnacyjny,

   2)  III grupy inwalidów albo lekkiego stopnia niepełnosprawności - w pozostałych przypadkach.

4. Przepis § 12 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

 

§ 18. Jeżeli ustalenie stopnia niepełnosprawności w sprawach z wniosków zgłoszonych przed dniem wejścia w życie rozporządzenia następuje po wejściu w życie rozporządzenia, orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wydają zespoły i Krajowy Zespół, z zastosowaniem zasad orzekania wynikających z rozporządzenia.

 

§ 19. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 1997 r.

 

USTAWA

  z dnia 20 czerwca 1992 r.

 

 o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego .

  

Dz.U.02.175.1440 z póź. zm.

 

Art. 1 . 1. Ustawa reguluje uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego w regularnych przewozach osób, wykonywanych przez uprawnionych przewoźników kolejowych i autobusowych.

2. Przepisów ustawy nie stosuje się do komunikacji miejskiej.

 

 

 

Art. 1a . 1. Uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego przysługują w klasie 2 wyłącznie w określonych kategoriach pociągów i na podstawie określonych rodzajów biletów.

2. Osoba uprawniona do ulgowego przejazdu w klasie 2 na podstawie biletów jednorazowych korzystająca z przejazdu w klasie 1 zobowiązana jest do uiszczenia dopłaty w wysokości stanowiącej różnicę między należnością za pełnopłatny przejazd w klasie 1

 

Art. 1 . 1. Ustawa reguluje uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego w regularnych przewozach osób, wykonywanych przez uprawnionych przewoźników kolejowych i autobusowych.

2. Przepisów ustawy nie stosuje się do komunikacji miejskiej.

 

 

 

Art. 1a . 1. Uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego przysługują w klasie 2 wyłącznie w określonych kategoriach pociągów i na podstawie określonych rodzajów biletów.

2. Osoba uprawniona do ulgowego przejazdu w klasie 2 na podstawie biletów jednorazowych korzystająca z przejazdu w klasie 1 zobowiązana jest do uiszczenia dopłaty w wysokości stanowiącej różnicę między należnością za pełnopłatny przejazd w klasie 1

 

 

Art. 1 . 1. Ustawa reguluje uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego w regularnych przewozach osób, wykonywanych przez uprawnionych przewoźników kolejowych i autobusowych.

2. Przepisów ustawy nie stosuje się do komunikacji miejskiej.

 

 

 

Art. 1a . 1. Uprawnienia do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego przysługują w klasie 2 wyłącznie w określonych kategoriach pociągów i na podstawie określonych rodzajów biletów.

2. Osoba uprawniona do ulgowego przejazdu w klasie 2 na podstawie biletów jednorazowych korzystająca z przejazdu w klasie 1 zobowiązana jest do uiszczenia dopłaty w wysokości stanowiącej różnicę między należnością za pełnopłatny przejazd w klasie 1 a należnością za pełnopłatny przejazd w klasie 2.

3. Przewoźnicy wykonujący publiczny transport zbiorowy mogą wprowadzić uprawnienia do bezpłatnych albo ulgowych przejazdów dla swoich pracowników oraz emerytów i rencistów

 i najbliższych członków rodzin.

4. Ilekroć w ustawie jest mowa o:

1) osobach niezdolnych do samodzielnej egzystencji - należy przez to rozumieć osoby całkowicie niezdolne do pracy oraz niezdolne do samodzielnej egzystencji, w rozumieniu przepisów

 o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, albo posiadające znaczny stopień niepełnosprawności, w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, bądź inwalidów I grupy, jeżeli orzeczenie o zaliczeniu

do I grupy inwalidzkiej nie utraciło mocy;

2) dzieciach i młodzieży dotkniętych inwalidztwem lub niepełnosprawnych - należy przez to rozumieć dzieci i młodzież dotknięte inwalidztwem lub niepełnosprawne do ukończenia 24 roku życia

 oraz studentów dotkniętych inwalidztwem lub niepełnosprawnych do ukończenia 26 roku życia;

3) opiekunach lub przewodnikach - należy przez to rozumieć jedną osobę pełnoletnią, a w przypadku przewodnika osoby niewidomej - osobę, która ukończyła 13 lat, albo psa - przewodnika;

4) uldze 100% - należy przez to rozumieć uprawnienie do uzyskania w kasie biletowej przewoźnika biletu z ulgą 100% wydawanego nieodpłatnie.

 

 

 

Art. 1b . 1. Przepisów ustawy nie stosuje się do:

1) osób odbywających podróż na podstawie wykupionych od przewoźnika na rzecz tych osób legitymacji lub biletów uprawniających do ulgowych przejazdów, z zastrzeżeniem art. 5a;

2) osób, którym przewoźnik przyznał, w ramach własnej strategii handlowej, ulgi i zniżki taryfowe

o charakterze komercyjnym;

3) pracowników firm przewozowych kolejowych i autobusowych, emerytów, rencistów tych firm

i najbliższych członków ich rodzin, w zakresie, w jakim firmy te przyznały uprawnienia do ulgowych przejazdów;

4) pracowników przewoźników kolejowych odbywających służbowe przejazdy na podstawie zezwoleń, o których mowa w odrębnych przepisach, uprawniających do służbowego przebywania podczas jazdy w kabinach podróżnych pojazdów trakcyjnych nieprzeznaczonych dla podróżnych;

5) pasażerów odbywających podróż pociągami EuroCity i InterCity w komunikacji międzynarodowej;

6) pasażerów w komunikacji autobusowej ekspresowej.

2. Wielkość ulg i zniżek taryfowych, o których mowa w ust. 1 pkt 2, nie może wynosić 95%, 78%, 49% i 37%, stanowić wielokrotności tych liczb oraz nie może być przez nie podzielna.

 

 

 

Art. 2. 1. Do ulgi 100% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego,

 na podstawie biletów jednorazowych, są uprawnione następujące osoby:

1) dzieci w wieku do 4 lat;

2) umundurowani funkcjonariusze Straży Granicznej w czasie wykonywania czynności służbowych związanych z ochroną granicy państwowej, a także w czasie konwojowania osób zatrzymanych, służby patrolowej oraz wykonywania czynności związanych z kontrolą ruchu granicznego;

3) funkcjonariusze celni w czasie wykonywania czynności służbowych kontroli celnej w ruchu granicznym;

4) umundurowani funkcjonariusze Policji w czasie konwojowania osób zatrzymanych lub chronionego mienia, przewożenia poczty specjalnej, służby patrolowej oraz udzielania pomocy lub asystowania przy czynnościach organów egzekucyjnych;

5) żołnierze Żandarmerii Wojskowej oraz wojskowych organów porządkowych wykonujący czynności urzędowe patrolowania i inne czynności służbowe w środkach transportu zbiorowego.

2. Do ulgi 100% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego autobusowego

 w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów jednorazowych, są uprawnione

dzieci do 4 lat, pod warunkiem niekorzystania przez dziecko z oddzielnego miejsca do siedzenia.

3. Do ulgi 95% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego

 oraz autobusowego, na podstawie biletów jednorazowych, jest uprawniony przewodnik lub opiekun towarzyszący w podróży osobie niewidomej albo osobie niezdolnej do samodzielnej egzystencji.

4. Do ulgi 78% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego autobusowego

w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów jednorazowych, są uprawnione osoby wymienione w ust. 1.

5. Do ulgi 78% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego oraz autobusowego są uprawnione następujące osoby:

1) dzieci i młodzież dotknięte inwalidztwem lub niepełnosprawne - na podstawie biletów jednorazowych lub miesięcznych imiennych;

2) jedno z rodziców lub opiekun dzieci i młodzieży dotkniętych inwalidztwem lub niepełnosprawnych - na podstawie biletów jednorazowych.

Uprawnienie to obejmuje wyłącznie przejazd z miejsca zamieszkania lub miejsca pobytu

do przedszkola, szkoły, szkoły wyższej, placówki opiekuńczo-wychowawczej, placówki

oświatowo-wychowawczej, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, specjalnego ośrodka wychowawczego, ośrodka umożliwiającego dzieciom i młodzieży spełnianie obowiązku szkolnego

 i obowiązku nauki, ośrodka rehabilitacyjno-wychowawczego, domu pomocy społecznej, ośrodka wsparcia, zakładu opieki zdrowotnej, poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej, a także na turnus rehabilitacyjny - i z powrotem.

6. Do ulgi 78% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej

i przyspieszonej, na podstawie biletów jednorazowych, są uprawnieni żołnierze odbywający niezawodową służbę wojskową, z wyjątkiem służby okresowej i nadterminowej, oraz osoby spełniające obowiązek tej służby w formach równorzędnych.

 

 

 

Art. 3. Do dwóch przejazdów w ciągu roku z ulgą 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych uprawnieni są emeryci i renciści oraz ich współmałżonkowie, na których pobierane są zasiłki rodzinne.

 

 

 

Art. 4. 1. Do ulgi 49% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego

 w pociągach osobowych oraz autobusowego w komunikacji zwykłej, na podstawie biletów jednorazowych, są uprawnione osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji.

2. Do ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego

 w pociągach innych niż osobowe oraz autobusowego w komunikacji innej niż zwykła,

 na podstawie biletów jednorazowych, są uprawnione osoby wymienione w ust. 1.

3. Do ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego

 oraz autobusowego, na podstawie biletów jednorazowych lub miesięcznych imiennych,

 są uprawnione osoby niewidome, jeśli nie są uznane za osoby niezdolne do samodzielnej egzystencji.

4. Do ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego

w pociągach osobowych, pospiesznych i ekspresowych, na podstawie biletów jednorazowych,

 są uprawnione następujące osoby:

1)  dzieci w wieku powyżej 4 lat do rozpoczęcia odbywania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego;

2) dzieci i młodzież w okresie od rozpoczęcia odbywania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego do ukończenia gimnazjum, szkoły ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej

 - publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, nie dłużej niż do ukończenia

24 roku życia;

3) studenci do ukończenia 26 roku życia.

5. Do ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów jednorazowych, są uprawnione osoby wymienione

w ust. 4 pkt 1.

6. Do ulgi 49% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego

w pociągach osobowych i pospiesznych, na podstawie imiennych biletów miesięcznych,

są uprawnione osoby wymienione w ust. 4 pkt 2 i 3.

7. Do ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego

 w pociągach osobowych, na podstawie biletów jednorazowych lub miesięcznych imiennych,

są uprawnione następujące osoby:

1) nauczyciele szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych

- publicznych lub niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych;

2) nauczyciele akademiccy.

 

 

 

Art. 5. 1. Do ulgi 49% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego autobusowego w komunikacji zwykłej i przyspieszonej, na podstawie biletów imiennych miesięcznych szkolnych,

są uprawnione następujące osoby:

1)  dzieci i młodzież w okresie od rozpoczęcia odbywania obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego do ukończenia gimnazjum, szkoły ponadpodstawowej lub ponadgimnazjalnej

 - publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej, nie dłużej niż do ukończenia

 24 roku życia;

2) studenci do ukończenia 26 roku życia.

2. Do ulgi 37% przy przejazdach środkami publicznego transportu zbiorowego autobusowego

 w komunikacji zwykłej, na podstawie biletów imiennych miesięcznych, są uprawnione następujące osoby:

1) nauczyciele szkół podstawowych, gimnazjów, szkół ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych

- publicznych lub niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych;

2) nauczyciele akademiccy.

 

 

 

Art. 5a . W przypadku nabywania przez gminę biletów miesięcznych dla dzieci w celu wykonania obowiązku określonego w art. 14a ust. 3 oraz art. 17 ust. 3 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329 i Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153 i Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759 i Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239, Nr 48, poz. 550, Nr 104, poz. 1104, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1320, z 2001 r. Nr 111, poz. 1194 i Nr 144, poz. 1615, z 2002 r. Nr 41, poz. 362, Nr 113, poz. 984, Nr 141, poz. 1185 i Nr 200, poz. 1683 oraz z 2003 r. Nr 6, poz. 65, Nr 128, poz. 1176 i Nr 137, poz. 1304) uwzględnia się ulgi, o których mowa w art. 4 ust. 6 i art. 5 ust. 1.

 

 

 

Art. 6. 1. Minister właściwy do spraw transportu, w porozumieniu z ministrami właściwymi do spraw: pracy i zabezpieczenia społecznego, oświaty i wychowania oraz szkolnictwa wyższego, określi,

w drodze rozporządzenia, rodzaje dokumentów poświadczających uprawnienia do korzystania

z ulgowych przejazdów osób, o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 1, ust. 2, 3, 5 pkt 1 i 2 oraz art. 3-5,

z uwzględnieniem rodzaju posiadanych uprawnień określonych w tych przepisach, oraz wzór dokumentu dla osób, o których mowa w art. 2 ust. 5 pkt 2 i art. 3.

2. Minister właściwy do spraw wewnętrznych, w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej

oraz ministrem właściwym do spraw transportu, określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje dokumentów poświadczających uprawnienia do korzystania z ulgowych przejazdów osób,

 o których mowa w art. 2 ust. 1 pkt 2-5 oraz ust. 6, z uwzględnieniem rodzaju posiadanych uprawnień określonych w tych przepisach.

 

 

 

Art. 7. 1. Znosi się wszelkie uprawnienia do bezpłatnych i ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego przewidziane w dotychczasowych przepisach prawa oraz postanowieniach układów zbiorowych pracy, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Przepis ust. 1 nie dotyczy osób, których uprawnienia do bezpłatnych albo ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego reguluje:

1) ustawa z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2002 r. Nr 9, poz. 87);

2) ustawa z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 371).

3. Przepisy ustawy nie naruszają przepisu art. 43 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora (Dz. U. z 1996 r. Nr 73, poz. 350 i Nr 137, poz. 638, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 98, poz. 604, Nr 106, poz. 679, Nr 121, poz. 770 i Nr 160, poz. 1080, z 1998 r. Nr 162, poz. 1118, z 1999 r. Nr 52, poz. 527 i 528, z 2000 r. Nr 6, poz. 69, z 2001 r. Nr 94, poz. 1032 i Nr 138, poz. 1567 oraz z 2002 r. Nr 27, poz. 266).

 

 

 

Art. 8. (skreślony).

 

 

 Art. 8a. 1. Finansowanie ustawowych uprawnień do ulgowych przejazdów należy do zadań własnych samorządu województwa.

 

2. Samorządy województw przekazują przewoźnikom wykonującym krajowe autobusowe przewozy pasażerskie dopłaty do tych przewozów z tytułu stosowania obowiązujących ustawowych ulg w przewozach pasażerskich, z zastrzeżeniem ust. 4.

3. Kwotę dopłaty, o której mowa w ust. 2, stanowi różnica pomiędzy wartością sprzedaży biletów obliczoną według cen nieuwzględniających ustawowych ulg a wartością sprzedaży tych biletów w cenach uwzględniających te ulgi. Przy określeniu wielkości dopłaty nie uwzględnia się podatku od towarów i usług.

4. Uprawnienie do otrzymywania dopłat, o których mowa w ust. 2, nabywa przewoźnik, który:

1) posiada zezwolenie na wykonywanie przewozów regularnych osób w krajowym transporcie drogowym, wydane zgodnie z przepisami ustawy z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. Nr 125, poz. 1371, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 89, poz. 804 i Nr 199, poz. 1671 oraz z 2003 r. Nr 137, poz. 1302 i Nr 149, poz. 1452),

2) stosuje kasy rejestrujące posiadające pozytywną opinię ministra właściwego do spraw finansów publicznych, które umożliwiają określenie kwoty dopłat do przewozów w podziale na poszczególne kategorie ulg ustawowych,

3) zawarł umowę z samorządem województwa określającą zasady przekazywania przewoźnikom dopłat.

5. Zmiany w programach kas rejestrujących, uwzględniających zasady określone w ust. 3 i 4 pkt 2, wymagają uzyskania pozytywnej opinii ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

6. Zasad finansowania określonych w ust. 1-4 nie stosuje się do przejazdów dzieci do lat 4 objętych ulgą 100%.

 

Art. 8b . Przewoźnicy kolejowi, wykonujący krajowe przewozy pasażerskie, otrzymują z tytułu obowiązujących ustawowych ulg dotację przedmiotową na podstawie art. 22 ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 1997 r. Nr 96, poz. 591, z 1998 r. Nr 106, poz. 668, z 1999 r. Nr 84, poz. 934, z 2000 r. Nr 84, poz. 948, Nr 120, poz. 1268 i Nr 122, poz. 1314 oraz z 2001 r. Nr 154, poz. 1800).

 

 

MINISTRA PRACY I POLITYKI SOCJALNEJ

z dnia 22 maja 1998 r.

w sprawie szczegółowych zasad udzielania, oprocentowania, spłaty, rozkładania na raty i umarzania pożyczek dla osób niepełnosprawnych

( Dz.U.98.67.439 z późn. zm.)

 

 

Na podstawie art. 12 ust. 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 i Nr 160, poz. 1082) zarządza się, co następuje:

 

§ 1. 1. Pożyczka może być udzielona osobie niepełnosprawnej na rozpoczęcie działalności:

1) wytwórczej, budowlanej, handlowej i usługowej, w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej,

2) rolniczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych lub rozszerzenie

tej działalności o rodzaj (profil) dotychczas nie prowadzony,

3) polegającej na prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, w rozumieniu przepisów

o podatku dochodowym ...

 

§ 1. 1. Pożyczka może być udzielona osobie niepełnosprawnej na rozpoczęcie działalności:

1) wytwórczej, budowlanej, handlowej i usługowej, w rozumieniu przepisów o działalności gospodarczej,

2) rolniczej w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych lub rozszerzenie

tej działalności o rodzaj (profil) dotychczas nie prowadzony,

3) polegającej na prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej, w rozumieniu przepisów

o podatku dochodowym od osób fizycznych,

bez względu na formę prawną jej prowadzenia.

2. Pożyczka może być udzielona na:

1) podjęcie działalności po raz pierwszy,

2) ponowne rozpoczęcie działalności, jeśli od dnia wykreślenia wpisu do ewidencji działalności gospodarczej albo cofnięcia koncesji - w odniesieniu do działalności gospodarczej, lub wygaśnięcia obowiązku podatkowego z tytułu prowadzenia działalności rolniczej, lub wygaśnięcia obowiązku podatkowego z tytułu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej upłynęło co najmniej

6 miesięcy.

3. Osoba niepełnosprawna może otrzymać pożyczkę tylko raz oraz pod warunkiem, że nie korzysta aktualnie z pożyczki udzielonej z Funduszu Pracy.

 

§ 1a. Pomoc udzielana osobom niepełnosprawnym na rozpoczęcie działalności gospodarczej jest realizowana w ramach pomocy de minimis, o której mowa w rozporządzeniu Komisji (WE) nr 69/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy w ramach zasady de minimis (Dz. Urz. WE L 10 z 13.01.2001).

 

§ 1b. Pomoc, o której mowa w § 1a, nie może być:

1) udzielana w sektorze transportu oraz w zakresie działalności związanej z produkcją, przetwarzaniem i wprowadzaniem do obrotu produktów wymienionych w Załączniku I do traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską;

2) udzielana dla działalności związanej z eksportem, jeżeli pomoc jest bezpośrednio związana z ilością eksportowanych produktów, utworzeniem i funkcjonowaniem sieci dystrybucyjnej lub innymi wydatkami bieżącymi związanymi z prowadzeniem działalności eksportowej, z wyjątkiem pomocy

na pokrycie kosztów udziału w targach handlowych i badaniach lub usług konsultingowych przeprowadzanych w celu wprowadzenia nowego bądź istniejącego produktu na nowy rynek;

3) uwarunkowana pierwszeństwem użycia towarów produkcji krajowej.

 

§ 1c. Osoba niepełnosprawna może uzyskać pomoc, o której mowa w § 1a, jeżeli wartość tej pomocy brutto łącznie z wartością innej pomocy de minimis, otrzymanej przez nią w okresie 3 kolejnych

lat poprzedzających dzień uzyskania planowanej pomocy, nie przekracza kwoty stanowiącej równowartość 100 tys. euro.

 

§ 1d. Podstawą zakwalifikowania pomocy, o której mowa w § 1a, jako pomocy de minimis

jest zaświadczenie wydane przez podmioty upoważnione na podstawie odrębnych przepisów.

 

§ 1e. Warunkiem udzielenia pomocy, o której mowa w § 1a, jest zobowiązanie się osoby niepełnosprawnej do przechowywania dokumentów dotyczących pomocy otrzymanej na podstawie rozporządzenia przez okres 10 lat od dnia przyznania tej pomocy.

 

§ 2. 1. Osoba niepełnosprawna ubiegająca się o uzyskanie pożyczki na rozpoczęcie działalności składa do starosty wniosek określający:

1) kwotę wnioskowanej pożyczki,

2) rodzaj zamierzonej działalności,

3) kalkulację wydatków na uruchomienie działalności w ramach wnioskowanej pożyczki, deklarację zaangażowania środków własnych oraz innych źródeł finansowania,

4) szczegółową specyfikację i harmonogram zakupów w ramach wnioskowanej pożyczki,

5) przewidywane koszty i dochody prowadzenia działalności,

6) proponowany okres karencji oraz termin spłaty pożyczki,

7) proponowane formy zabezpieczenia spłaty pożyczki, w szczególności: poręczenie,

weksel, hipoteka, zastaw na rzeczach.

2. Osoba niepełnosprawna ubiegająca się o uzyskanie pożyczki obowiązana jest zabezpieczyć

spłatę pożyczki w formie ustalonej między stronami umowy.

3. Koszty związane z zabezpieczeniem pożyczki ponosi osoba niepełnosprawna

ubiegająca się o uzyskanie pożyczki.

4. Niezależnie od zabezpieczenia spłaty pożyczki, do zawarcia umowy pożyczki wymagana jest zgoda małżonka pożyczkobiorcy wyrażona w formie pisemnej, a w przypadku poręczenia - także zgoda małżonka poręczyciela wyrażona w formie pisemnej w obecności pożyczkodawcy.

5. O przyznaniu lub odmowie przyznania pożyczki starosta powiadamia wnioskodawcę w formie pisemnej, w terminie nie przekraczającym 30 dni od dnia złożenia wniosku i innych niezbędnych

do jego rozpatrzenia dokumentów.

 

§ 3. (skreślony).

 

§ 4. 1. Oprocentowanie pożyczki wynosi 5% udzielonej kwoty za cały okres spłaty pożyczki.

2. Kwotę oprocentowania rozkłada się na cały okres spłaty pożyczki, nie dłuższy jednak

 niż 48 miesięcy.

 

§ 5. 1. Umowa pożyczki, zwana dalej "umową", może przewidywać jej wypłacanie w transzach

oraz uzależnienie uruchomienia kolejnych transz od rozliczenia się pożyczkobiorcy z wykorzystania uprzednio przekazanych środków.

2. Wypłata pożyczki albo pierwszej transzy, z zastrzeżeniem ust. 3 i 4, następuje po podpisaniu umowy i po dostarczeniu przez pożyczkobiorcę:

1) zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej bądź o uzyskaniu koncesji

 – w przypadku działalności gospodarczej,

2) kopii zawiadomienia właściwego urzędu skarbowego o rozpoczęciu prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej,

3) zaświadczenia z urzędu gminy o podleganiu opodatkowaniu podatkiem rolnym

 - w przypadku rozpoczęcia innego rodzaju działalności rolniczej, obecnie nie prowadzonej,

4) zobowiązania, że w ciągu 6 miesięcy pożyczkobiorca stanie się właścicielem lub posiadaczem (samoistnym lub zależnym) nieruchomości rolnej, w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego,

 o powierzchni użytków rolnych przekraczającej 1 ha przeliczeniowy - w przypadku rozpoczęcia działalności rolniczej.

3. Wypłata pożyczki może nastąpić przed spełnieniem warunku określonego w ust. 2 pkt 1,

 jeżeli wydanie zezwolenia (koncesji) uzależnione jest od posiadania przedmiotów lub urządzeń niezbędnych do prowadzenia danego rodzaju działalności, a osoba niepełnosprawna ubiegająca

się o uzyskanie pożyczki zamierza dokonać zakupu tych przedmiotów i urządzeń w ramach

udzielonej pożyczki.

4. W przypadku, o którym mowa w ust. 3, pożyczkobiorca jest zobowiązany do przedstawienia pożyczkodawcy zezwolenia (koncesji) w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia wypłacenia pożyczki pod rygorem postawienia pożyczki w stan natychmiastowej wymagalności.

 

§ 6. 1. Umowę zawiera się w formie pisemnej.

2. Zmiana jakiegokolwiek warunku umowy wymaga aneksu w formie pisemnej i może być dokonana na wniosek każdej ze stron.

 

§ 7. 1. Umowa powinna zobowiązywać pożyczkobiorcę do:

1) rozpoczęcia działalności w terminie określonym w umowie i przedstawienia pożyczkodawcy dokumentów świadczących o celowym wykorzystaniu pożyczki,

2) terminowej spłaty pożyczki wraz z odsetkami, w ratach, zgodnie z planem spłaty pożyczki stanowiącym integralną część umowy,

3) przedkładania, na wniosek pożyczkodawcy, zaświadczenia z urzędu skarbowego (w odniesieniu

do działalności gospodarczej oraz prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej), zaświadczenia

 z urzędu gminy (w odniesieniu do działalności rolniczej) o prowadzeniu działalności,

4) niezwłocznego każdorazowego powiadamiania pożyczkodawcy o zmianach miejsca zamieszkania

i prowadzonej działalności oraz o zaprzestaniu bądź zawieszeniu działalności lub innych okolicznościach mających wpływ na realizację umowy.

2. W czasie trwania umowy pożyczki starosta, zwany dalej "pożyczkodawcą", przeprowadza kontrolę w celu sprawdzenia wiarygodności informacji i dokumentów, o których mowa w ust. 1 pkt 1.

3. Zmiana profilu działalności w okresie obowiązywania umowy wymaga zgody pożyczkodawcy wyrażonej na piśmie.

 

§ 8. 1. Umowa powinna przewidywać możliwość umorzenia pożyczki do wysokości 50% kwoty udzielonej pożyczki, pod warunkiem prowadzenia działalności przez okres co najmniej

24 miesięcy i spełnienia pozostałych warunków umowy. Kwota umorzenia pożyczki nie może przekroczyć w dniu jej umorzenia nie spłaconej części pożyczki.

2. Potwierdzeniem prowadzenia działalności, z zastrzeżeniem ust. 2a, jest:

1) zaświadczenie o wywiązywaniu się z obowiązku podatkowego, wydane przez:

a) urząd skarbowy - w odniesieniu do działalności gospodarczej oraz prowadzenia działów specjalnych produkcji rolnej,

b) urząd gminy - w odniesieniu do działalności rolniczej,

2) protokół przeprowadzonej kontroli faktycznego prowadzenia działalności przez pożyczkobiorcę, sporządzony przez pożyczkodawcę.

2a. W przypadku prowadzenia innego rodzaju działalności rolniczej, potwierdzeniem prowadzonej działalności jest protokół przeprowadzonej kontroli faktycznego prowadzenia działalności przez pożyczkobiorcę, sporządzony przez pożyczkodawcę.

3. W przypadku umorzenia kwoty pożyczki umorzeniu podlegają również odsetki, jakie przysługiwałyby od kwoty umorzonej.

4. O umorzeniu bądź odmowie umorzenia pożyczki pożyczkodawca powiadamia pożyczkobiorcę

w formie pisemnej w terminie nie przekraczającym 30 dni od złożenia wniosku o umorzenie.

5. Złożenie wniosku w sprawie umorzenia pożyczki nie zwalnia pożyczkobiorcy z obowiązków wynikających z umowy, a w szczególności z kontynuowania działalności i wpłat kolejnych rat.

6. W przypadku niepodjęcia w terminie określonym w ust. 5 decyzji o umorzeniu bądź odmowie umorzenia pożyczki, następuje zawieszenie wpłat kolejnych rat pożyczki do czasu otrzymania decyzji.

7. W przypadku śmierci pożyczkobiorcy i przejęcia jego majątku w drodze spadku oraz kontynuowania przez spadkobiercę działalności prowadzonej przez spadkodawcę, umorzenie części pożyczki może nastąpić, jeżeli:

1) spadkobiercą jest osoba niepełnosprawna

lub

2) spadkobiercą jest małżonek będący osobą pełnosprawną, która:

a) ma na utrzymaniu osoby niepełnosprawne

lub

b) pozbawiona jest jakiegokolwiek źródła dochodu.

8. W przypadku ubiegania się o odroczenie terminu spłaty pożyczki, rozłożenia jej spłaty na raty

 lub umorzenia spłaty w części lub w całości z uwagi na trudną sytuację materialną lub losową dłużnik powinien do wniosku dołączyć dokumenty potwierdzające te okoliczności.

 

§ 8a. 1. Spłatę pożyczki rozkłada się na nie więcej niż 48 miesięcznych rat w wysokości ustalonej

 w umowie.

2. Raty ustala się w wysokości umożliwiającej pożyczkobiorcy spłatę 50% udzielonej pożyczki

 w okresie 24 miesięcy prowadzenia przez niego działalności gospodarczej.

3. Umowa zawiera plan spłaty pożyczki.

 

§ 9. 1. Umowa może przewidywać karencję w spłacie pożyczki wraz z oprocentowaniem, przy czym okres karencji nie może być dłuższy niż 6 miesięcy i jest wliczany do okresu spłaty pożyczki.

Okres całkowitej spłaty pożyczki nie może jednak przekroczyć 48 miesięcy od dnia wypłacenia całej kwoty pożyczki, a w przypadku wypłaty w transzach - ostatniej transzy.

2. Na wniosek pożyczkobiorcy, uzasadniony szczególnymi względami społecznymi lub gospodarczymi, pożyczkodawca może okres spłaty pożyczki wydłużyć do 54 miesięcy od dnia jej wypłacenia.

 

§ 10. Umowa powinna przewidywać jej wypowiedzenie w przypadku niedotrzymania nawet jednego z warunków umowy. Zwrot nie spłaconej pożyczki powinien nastąpić w terminie nie dłuższym

niż 90 dni od daty wypowiedzenia umowy:

1) wraz z należnymi odsetkami w przypadkach niezawinionych od pożyczkobiorcy,

2) wraz z odsetkami w wysokości 15% od udzielonej kwoty, w przypadku gdy pożyczkodawca stwierdzi niewłaściwe realizowanie umowy z winy pożyczkobiorcy, zwłaszcza przeznaczenie

jej na inne cele.

 

§ 11. W razie śmierci pożyczkobiorcy i nieprzyjęcia spadku przez spadkobierców, obowiązek uregulowania zobowiązań wobec pożyczkodawcy przechodzi solidarnie na poręczycieli, jeśli poręczenie stanowi zabezpieczenie pożyczki. W razie zabezpieczenia pożyczki w innej formie

 niż poręczenie, pożyczkodawca dochodzi należności w sposób stosowny do formy zabezpieczenia.

§ 11a . Środki finansowe uzyskane z wpłat:

1) rat pożyczek,

2) oprocentowania pożyczek,

3) zwrotów pożyczek wypowiedzianych w przypadku niedotrzymania warunków umowy,

starosta zwraca Państwowemu Funduszowi Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych w ciągu 14 dni

 od ostatniego dnia miesiąca, w którym nastąpiła wpłata.

 

 

§ 12. Rozporządzenie ma zastosowanie do pożyczek udzielonych po dniu jego wejścia w życie.

 

 

§ 13. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia

 

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ

z dnia 21 stycznia 2000 r.

w sprawie zakładów aktywności zawodowej

( Dz.U.00.6.77 z późn. zm.)

 

 

Na podstawie art. 29 ust. 2 i 4 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776 i Nr 160, poz. 1082, z 1998 r. Nr 99, poz. 628, Nr 106, poz. 668, Nr 137, poz. 887, Nr 156, poz. 1019 i Nr 162, poz. 1118 i 1126 oraz z 1999 r. Nr 49, poz. 486, Nr 90, poz. 1001, Nr 95, poz. 1101 i Nr 111, poz. 1280) zarządza się, co następuje:

 

§ 1. Rozporządzenie określa:
1) szczegółowe zasady, tryb i warunki tworzenia, finansowania i działania zakładów aktywności zawodowej, w tym czas pracy i rehabilitacji osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
2) stosunek liczby osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności do innych pracowników, w zależności od rodzaju prowadzonej działalności gospodarczej,
3) zasady tworzenia i wykorzystywania zakładowego funduszu aktywności,
4) cele, na które mogą być przeznaczone dochody z działalności zakładu aktywności zawodowej.

§ 2. 1. Zakład aktywności zawodowej, zwany dalej "zakładem", tworzy się celem zatrudnienia osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, a także poprzez rehabilitację zawodową i społeczną, przygotowania ich do życia w otwartym środowisku oraz pomocy w realizacji pełnego, niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia na miarę ich indywidualnych możliwości.
2. Stosunek osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności do innych pracowników zatrudnionych w zakładzie w pełnym wymiarze czasu pracy wynosi:
1) 2,5 do 1, jeżeli zakład prowadzi działalność wytwórczą,
2) 3,0 do 1, jeżeli zakład prowadzi działalność usługową,
3) 2,75 do 1, jeżeli zakład prowadzi działalność wytwórczą i usługową.

§ 3. 1. Powiat, gmina oraz fundacja, stowarzyszenie lub inna organizacja społeczna, której statutowym zadaniem jest rehabilitacja zawodowa i społeczna osób niepełnosprawnych, zwana dalej "organizatorem", składa we właściwej jednostce organizacyjnej samorządu województwa wniosek o dofinansowanie ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zwanego dalej "Funduszem", kosztów utworzenia i działania zakładu.
2. Wniosek powinien zawierać:
1) nazwę i siedzibę organizatora,
2) status prawny i podstawę działania,
3) statut organizatora określający cele i sposoby działania na rzecz osób niepełnosprawnych,
4) adres zakładu oraz tytuł prawny do lokalu,
5) proponowaną liczbę niepełnosprawnych pracowników zakładu wraz z opisem ich niepełnosprawności i rodzaju proponowanej aktywności zawodowej,
6) plan działalności gospodarczej oraz program przysposobienia społeczno-zawodowego,
7) proponowaną wysokość podstawowego wynagrodzenia osób niepełnosprawnych, wyrażoną jako wskaźnik procentowy najniższego wynagrodzenia,
8) proponowaną obsadę etatową zakładu, z wyszczególnieniem liczby stanowisk i wymaganych kwalifikacji personelu, oraz wyliczone na tej podstawie proporcje, o których mowa w § 2 ust. 2,
9) preliminarz kosztów utworzenia zakładu, z uwzględnieniem podziału na poszczególne rodzaje kosztów, o których mowa w § 6,
 10) preliminarz kosztów działalności obsługowo-rehabilitacyjnej zakładu, z podziałem na poszczególne rodzaje kosztów, o których mowa w § 7,
 11) plan pomieszczeń zakładu oraz opis przeznaczenia obiektów i lokali, z uwzględnieniem ich dostosowania do potrzeb i możliwości pracowników oraz rodzajów ich niepełnosprawności,
 12) projekt statutu i regulaminu zakładu oraz regulaminu zakładowego funduszu aktywności.
3. W przypadku stwierdzenia braków w złożonym przez organizatora wniosku, wzywa się go do ich uzupełnienia w terminie 14 dni od daty doręczenia. Nieuzupełnienie tych braków powoduje pozostawienie wniosku bez rozpatrzenia.
4. Kompletny wniosek przedkładany jest staroście, który w ciągu 14 dni wydaje opinię.
5. Po uzyskaniu pozytywnej opinii starosty wniosek podlega rozpatrzeniu pod względem prawidłowości planowanych kosztów utworzenia i działania zakładu, z uwzględnieniem w szczególności:
1) wysokości środków Funduszu w danym roku,
2) liczby osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności zarejestrowanych w powiatowym urzędzie pracy,
3) wkładu finansowego organizatora w kosztach utworzenia i działalności zakładu.
6. W terminie 30 dni od dnia otrzymania opinii starosty powiadamia się organizatora o sposobie rozpatrzenia wniosku, a następnie w przypadku pozytywnego jego rozpatrzenia - w terminie 30 dni - prowadzi się z organizatorem negocjacje w przedmiocie warunków umowy i wysokości dofinansowania ze środków Funduszu.
7. Po zakończeniu negocjacji strony zawierają umowę określającą w szczególności:
1) wysokość i termin przekazania środków Funduszu przeznaczonych na utworzenie zakładu, z podziałem na poszczególne rodzaje kosztów,
2) wysokość i sposób przekazywania środków Funduszu przeznaczonych na działalność obsługowo-rehabilitacyjną zakładu do końca roku kalendarzowego, z podziałem na poszczególne rodzaje kosztów,
3) warunki renegocjacji umowy,
4) termin, w jakim musi być zawarta umowa ubezpieczenia wyposażenia i środków trwałych dofinansowywanych ze środków Funduszu.
8. Preliminarz kosztów działalności obsługowo-rehabilitacyjnej zakładu na rok następny organizator składa we właściwej jednostce organizacyjnej samorządu województwa do dnia 30 września roku poprzedzającego rok, którego preliminarz dotyczy.
9. Strony umowy, nie później niż do dnia 15 października, corocznie określają, w formie aneksu do umowy, wysokość środków Funduszu na działalność obsługowo-rehabilitacyjną zakładu w roku następnym z uwzględnieniem podziału na poszczególne rodzaje kosztów dofinansowywanych ze środków Funduszu.
10. Umowę, o której mowa w ust. 7, zawiera się na okres posiadania przez dany zakład statusu zakładu aktywności zawodowej.
11. Po utworzeniu zakładu organizator składa do Państwowej Inspekcji Pracy wniosek o stwierdzenie okoliczności, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zwanej dalej "ustawą".
12. Po stwierdzeniu przez Państwową Inspekcję Pracy spełniania okoliczności, o których mowa w art. 28 ust. 1 pkt 2 ustawy, organizator składa do wojewody wniosek o przyznanie statusu zakładu aktywności zawodowej wraz z kompletem dokumentów potwierdzających spełnianie warunków określonych w art. 29 ustawy.
13. Po otrzymaniu decyzji o przyznaniu statusu zakładu aktywności zawodowej organizator składa jej kopię we właściwej jednostce organizacyjnej samorządu województwa wraz z wnioskiem o uruchomienie środków Funduszu przeznaczonych na dofinansowanie kosztów działania zakładu, zgodnie z zawartą umową, o której mowa w ust. 7.
14. W przypadku odmowy przyznania statusu zakładu aktywności zawodowej, organizator zwraca niezwłocznie środki otrzymane z Funduszu zgodnie z umową, o której mowa w ust. 7.

§ 4. (uchylony).

§ 5. (uchylony).

§ 6. W ramach kosztów utworzenia zakładu ze środków Funduszu może być finansowane:
1) przystosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych pomieszczeń produkcyjnych i przeznaczonych na rehabilitację,
2) zakup urządzeń i sprzętu rehabilitacyjnego,
3) wyposażenie pomieszczeń produkcyjnych oraz przygotowanie stanowisk pracy, w tym zakup maszyn i urządzeń niezbędnych do prowadzenia produkcji lub świadczenia usług,
4) zakup surowców, materiałów i narzędzi potrzebnych do rozruchu działalności gospodarczej,
5) zakup środków transportu.

§ 7. 1. Ze środków Funduszu mogą być finansowane następujące koszty działalności obsługowo-rehabilitacyjnej zakładu:
1) dofinansowanie uzyskiwanego z pracy w działalności gospodarczej zakładu wynagrodzenia osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, do wysokości 100% najniższego wynagrodzenia pracowników określonego w odrębnych przepisach, w proporcji do określonej w ich umowie o pracę części wymiaru czasu pracy określonego w ustawie,
2) wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w działalności obsługowo-rehabilitacyjnej,
3) koszty materiałów, energii, usług materialnych, usług niematerialnych i innych niezbędnych do realizacji rehabilitacji i obsługi,
4) koszty transportu i dowozu osób niepełnosprawnych,
5) koszty szkoleń osób niepełnosprawnych związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą i przygotowaniem ich do pracy na otwartym rynku pracy,
6) należne od pracownika i pracodawcy składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne od pracowników, naliczone od kwot wynagrodzeń wymienionych w pkt 1 i 2,
7) odpisy na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych lub wypłaty świadczeń urlopowych, dokonywane na podstawie odrębnych przepisów.
2. Do kosztów działalności gospodarczej zakładu realizowanej przez osoby zaliczone do znacznego stopnia niepełnosprawności, finansowanych ze sprzedaży wyrobów i usług, zalicza się:
1) wynagrodzenie osób niepełnosprawnych za wykonaną pracę, obliczane na podstawie ustalonego w procedurze przyznawania statusu zakładu wskaźnika podstawowego wynagrodzenia, o którym mowa w § 3 ust. 2 pkt 7,
2) koszty materiałów, energii, usług materialnych i usług niematerialnych, niezbędnych do prowadzenia działalności gospodarczej.

§ 8. (uchylony).

§ 9. 1. Środki Funduszu, o których mowa w § 3 ust. 8, są przekazywane na rachunek bankowy organizatora zgodnie z umową, o której mowa w § 3 ust. 7, w ratach półrocznych, jednak nie później niż do 5 dnia miesiąca rozpoczynającego półrocze.
2. Organizator prowadzi wydzieloną ewidencję analityczną dla działalności zakładu, według planu kont uzgodnionego w umowie.
3. Organizator przekazuje właściwej jednostce organizacyjnej samorządu województwa informacje o wydatkowanych środkach Funduszu w okresach kwartalnych, nie później niż do 5 dnia miesiąca rozpoczynającego następny kwartał, na formularzu uzgodnionym w umowie.
4. Organizator składa we właściwej jednostce organizacyjnej samorządu województwa pełne rozliczenie rocznego wykorzystania środków Funduszu oraz ich merytoryczne uzasadnienie, w terminie do dnia 31 marca następnego roku.
5. Organizator udostępnia na żądanie właściwej jednostki organizacyjnej samorządu województwa do wglądu bilans rocznej działalności zakładu.
6. Po zatwierdzeniu rocznego rozliczenia wykorzystania przyznanych środków Funduszu właściwa jednostka organizacyjna samorządu województwa może dokonać korekty wysokości środków na rok następny.

§ 10. 1. Czas pracy zatrudnionych w zakładzie osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności wynosi co najmniej 0,55 wymiaru czasu pracy określonego w ustawie.
2. Wymiar czasu pracy osoby niepełnosprawnej zaliczonej do znacznego stopnia niepełnosprawności może być na wniosek zespołu programowego, o którym mowa w § 12, zwiększony do wysokości 0,8 wymiaru czasu pracy określonego w ustawie.

§ 11. Czas trwania zajęć rehabilitacyjnych dla zatrudnionych osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności wynosi nie mniej niż 60 minut dziennie, a na wniosek służb rehabilitacyjnych zakładu - nie więcej niż 120 minut dziennie.

§ 12. 1. Kierownik zakładu tworzy zespół programowy, w którego skład powołuje pracowników działalności rehabilitacyjno-obsługowej.
2. Zespół programowy opracowuje, a kierownik zakładu zatwierdza, program rehabilitacji zawodowej, społecznej i leczniczej zatrudnionych osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, określający:
1) zakres i metody opanowania przez osoby niepełnosprawne sprawności niezbędnych w pracy,
2) zakres dostosowania technologii z określeniem rodzajów czynności i oprzyrządowania stanowisk pracy przystosowanych do indywidualnych możliwości niepełnosprawnych pracowników,
3) zakres i metody przewidywanej poprawy u zatrudnionych osób niepełnosprawnych sprawności psychofizycznych, zaradności osobistej i funkcjonowania społecznego w społeczeństwie.
3. Zespół programowy określa możliwości i umiejętności pracownika niepełnosprawnego zaliczonego do znacznego stopnia niepełnosprawności oraz opracowuje, z udziałem osoby niepełnosprawnej, indywidualny program rehabilitacji, służący osiągnięciu optymalnego poziomu uczestnictwa tej osoby w życiu społecznym i zawodowym, przedstawiając go do zatwierdzenia kierownikowi zakładu.
4. Kierownik zakładu, przy pomocy zespołu programowego, dokonuje okresowo, nie rzadziej niż raz do roku, oceny efektów rehabilitacji oraz sprawności zawodowej i społecznej niepełnosprawnych pracowników, a także w miarę potrzeb koryguje programy, o których mowa w ust. 2 i 3.
5. W stosunku do pracowników zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności, którzy osiągnęli odpowiedni poziom sprawności społecznej i zawodowej, kierownik zakładu przy pomocy zespołu programowego oraz z udziałem tych pracowników dokonuje oceny możliwości i opracowuje plan zatrudnienia ich u innego pracodawcy.
6. Na podstawie planu, o którym mowa w ust. 5, kierownik zakładu wspiera zatrudnioną osobę zaliczoną do znacznego stopnia niepełnosprawności w poszukiwaniu odpowiedniego miejsca pracy, współpracując w tym zakresie z właściwym dla miejsca zamieszkania pracownika starostą.

§ 13. 1. Kierownik zakładu opracowuje corocznie plan działalności gospodarczej zatwierdzony przez organizatora, zawierający w szczególności:
1) określenie rodzaju działalności wytwórczej lub usługowej dostosowanej do możliwości i umiejętności zatrudnionych osób niepełnosprawnych zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
2) projekt technologii z określeniem czynności i oprzyrządowania stanowisk pracy, stosownie do potrzeb zatrudnionych osób zaliczonych do znacznego stopnia niepełnosprawności,
3) plan sprzedaży,
4) plan ekonomiczny działalności gospodarczej.
2. Zakład zapewnia warunki do pełnej realizacji programów, o których mowa w § 12 ust. 2 i 3, oraz planu, o którym mowa w ust. 1.
3. Kierownik zakładu jest zobowiązany do prowadzenia dokumentacji dotyczącej realizacji planu i programów, o których mowa w ust. 2.

§ 14. 1. Zakładowy fundusz aktywności, zwany dalej "funduszem aktywności", tworzy się ze środków, o których mowa w art. 31 ust. 4 ustawy.
2. Organizator zakładu obowiązany jest do prowadzenia:
1)  ewidencji środków funduszu aktywności,
2) rachunku bankowego dla wyodrębnionych środków funduszu aktywności.

§ 15. Środki funduszu aktywności przeznaczone są na następujące rodzaje wydatków:
1) usprawnienie i dodatkowe oprzyrządowanie stanowisk pracy, wspomagające samodzielne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w zakładzie pracy,
2) zakup sprzętu i wyposażenia pomagającego osobie niepełnosprawnej w samodzielnym życiu i uczestnictwie w życiu społecznym w lokalnym środowisku,
3) pomoc w przygotowaniu osób niepełnosprawnych do pracy poza zakładem i wyrównaniu ich szans w nowym miejscu pracy,
4) pomoc w przygotowaniu, budowie, remoncie i wyposażeniu indywidualnych i zbiorowych form mieszkalnictwa chronionego dla osób niepełnosprawnych, które nie znajdują oparcia we własnej rodzinie lub podejmują świadome decyzje dotyczące samodzielnego życia,
5) rekreację i uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu kulturalnym,
6) pomoc w zaspokajaniu innych potrzeb zatrudnionych osób niepełnosprawnych.

§ 16. 1. Organizator opracowuje i zatwierdza regulamin funduszu aktywności, określający w szczególności tryb i zasady przeznaczania środków na wydatki, o których mowa w § 15.
2. Środki funduszu aktywności przeznaczone na poprawę warunków pracy nie mogą przekraczać 30% rocznych wpływów tego funduszu.
3. Środki przeznaczone na wydatki, o których mowa w § 15 pkt 2, 4 i 6, na realizację indywidualnych projektów wsparcia osób niepełnosprawnych zatrudnionych w zakładzie, w formie bezpośrednich zakupów lub nieoprocentowanych pożyczek, umarzanych po całkowitej realizacji projektu, mogą być wydatkowane na podstawie projektu opracowanego przez kierownika zakładu i zaakceptowanego przez jego organizatora.

§ 17. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

 

Działalność Warsztatów Terapii Zajęciowej opisują i normują następujące akty prawne:

 

•  Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 roku o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz.U. Nr 123, poz.776 z późn.zm.);

•  Ustawa z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej (Dz.U. Nr 64, poz.583);

•  Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 25 marca 2004 roku w sprawie warsztatów terapii zajęciowej (Dz.U. Nr 63, poz.587).

Na podstawie art. 10b ust. 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 123, poz. 776, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:

 

§ 1. Rozporządzenie określa:

  1)   szczegółowe zasady tworzenia, działania i dofinansowywania warsztatu terapii zajęciowej, zwanego dalej "warsztatem", w tym:

a)  wzory, tryb składania oraz sposób rozpatrywania wniosków o dofinansowanie kosztów utworzenia, działalności i kosztów wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatu,

b)  sposób dofinansowania kosztów utworzenia, działalności i kosztów wynikających ze zwiększonej liczby uczestników warsztatu,

c)  sposób sporządzania informacji o wykorzystaniu środków oraz sprawozdań z działalności warsztatu,

d)  szczegółowe zasady obniżania dofinansowania w zależności od wskaźnika udziału osób niepełnosprawnych przebywających w jednostkach organizacyjnych obowiązanych do zapewnienia terapii zajęciowej na podstawie odrębnych przepisów;

  2)   szczegółowy zakres działania rady programowej oraz sposób dokonywania oceny postępów osób uczestniczących w rehabilitacji;

  3)   skład i zakres działania zespołu rozpatrującego wnioski o dofinansowanie kosztów utworzenia i działalności warsztatu oraz wnioski o dofinansowanie kosztów wynikających ze zwiększenia liczby uczestników warsztatu;

  4)   zakres i tryb przeprowadzania kontroli warsztatów przez powiatowe centra pomocy rodzinie.

 

§ 2. Fundacja, stowarzyszenie lub inny podmiot, zwane dalej "jednostkami", zamierzające utworzyć lub prowadzące warsztat, kwalifikują kandydatów do uczestnictwa w warsztacie zgodnie ze wskazaniami do terapii zajęciowej, zawartymi w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności wydanym przez właściwy organ.

 

§ 3. 1. Jednostka zamierzająca utworzyć warsztat składa do właściwego, ze względu na siedzibę warsztatu, powiatowego centrum pomocy rodzinie, zwanego dalej "centrum pomocy", wniosek o dofinansowanie kosztów utworzenia i działalności warsztatu, zwany dalej "wnioskiem", ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, zwanego dalej "Funduszem"; wzór wniosku stanowi załącznik nr 1 do rozporządzenia.

2. Do wniosku należy dołączyć projekt utworzenia warsztatu, zwany dalej "projektem".

3. Projekt zawiera:

  1)   nazwę oraz określenie siedziby jednostki zamierzającej utworzyć warsztat;

  2)   adres i dokument potwierdzający tytuł prawny do obiektu lub lokalu przeznaczonego na warsztat na okres nie krótszy niż 10 lat;

  3)   promesę zwolnienia z opłat za użytkowanie obiektu lub lokalu przeznaczonego na warsztat przez okres nie krótszy niż 10 lat, w przypadku gdy ten obiekt lub lokal stanowi własność jednostki samorządu terytorialnego;

  4)   aktualny wypis z rejestru sądowego lub inny dokument potwierdzający osobowość prawną jednostki, a w przypadku nieposiadania osobowości prawnej - dokument potwierdzający istnienie takiej jednostki;

  5)   statut jednostki zamierzającej utworzyć warsztat;

  6)   zgłoszenie co najmniej 20 kandydatów na uczestników warsztatu, z określeniem stopni i rodzajów ich niepełnosprawności łącznie z wynikającym z orzeczenia o stopniu niepełnosprawności wskazaniem do rehabilitacji w formie terapii zajęciowej oraz z podaniem wieku kandydatów;

  7)   plan działalności warsztatu określający metody pracy z uczestnikami warsztatu w zakresie rehabilitacji społecznej i zawodowej;

  8)   zobowiązanie do opracowania indywidualnych programów rehabilitacji uczestników warsztatu, w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia rozpoczęcia zajęć przez uczestników warsztatu;

  9)   propozycje dotyczące obsady etatowej warsztatu, z wyszczególnieniem liczby stanowisk i wymaganych kwalifikacji pracowników;

  10)  preliminarz kosztów utworzenia warsztatu wraz z:

a)  kosztorysem ewentualnych prac adaptacyjnych, sporządzonym i podpisanym przez osobę posiadającą uprawnienia budowlane, zawierającym wyliczenia poszczególnych pozycji na podstawie cen jednostkowych stawek i narzutów wraz z podaniem podstawy kalkulacji,

b)  dokumentacją projektową w przypadku modernizacji lub rozbudowy obiektu,

c)  wykazem niezbędnego wyposażenia warsztatu wynikającego z programu terapii w układzie rzeczowo-finansowym, z podaniem cen jednostkowych,

d)  uzasadnieniem;

  11)  preliminarz rocznych kosztów działalności warsztatu uwzględniający:

a)  wielkość kosztów przypadających miesięcznie na jednego uczestnika,

b)  przewidywany procentowy udział środków Funduszu w finansowaniu tych kosztów;

  12)  informację o własnych lub pozyskanych z innych źródeł środkach finansowych przeznaczonych na finansowanie kosztów utworzenia warsztatu;

  13)  plan pomieszczeń warsztatu, z określeniem ich powierzchni użytkowej i przeznaczenia;

  14)  regulamin warsztatu zatwierdzony przez jednostkę zamierzającą utworzyć warsztat;

  15)  określenie formy opieki medycznej w warsztacie.

4. W przypadku złożenia niekompletnego wniosku centrum pomocy, w terminie 14 dni od dnia jego złożenia, powiadamia w formie pisemnej jednostkę o konieczności uzupełnienia dokumentacji.

5. W przypadku nieuzupełnienia wniosku w wymaganym terminie lub podania informacji niezgodnych ze stanem faktycznym wniosek pozostaje bez rozpatrzenia.

 

§ 4. 1. Wniosek podlega merytorycznej i formalnej ocenie dokonywanej przez zespół utworzony przez starostę w centrum pomocy, w którego skład wchodzą:

  1)   kierownik centrum pomocy lub wyznaczony przez niego pracownik, jako przewodniczący zespołu;

  2)   psycholog;

  3)   osoba posiadająca uprawnienia budowlane;

  4)   inni specjaliści, w zależności od potrzeb;

  5)   nie więcej niż dwóch przedstawicieli organizacji pozarządowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych na terenie powiatu.

2. W pracach zespołu, na wniosek przewodniczącego, może uczestniczyć przedstawiciel jednostki zamierzającej utworzyć warsztat lub jednostki prowadzącej warsztat.

3. Zespół dokonuje oceny wniosku w terminie 30 dni od dnia przyjęcia przez centrum pomocy kompletnego wniosku, biorąc pod uwagę:

  1)   adekwatność planu działalności warsztatu do rodzaju niepełnosprawności kandydatów na uczestników warsztatu;

  2)   zgodność projektu z zadaniami warsztatu;

  3)   adekwatność zakresu planowanych prac adaptacyjnych do celów realizowanych przez warsztat i rodzaju niepełnosprawności kandydatów na uczestników warsztatu;

  4)   prawidłowość i zasadność planowanych kosztów utworzenia i działalności warsztatu, określonych w preliminarzach, o których mowa w § 3 ust. 3 pkt 10 i 11.

 

§ 5. 1. Powiat zawiera z jednostką zamierzającą utworzyć warsztat umowę określającą warunki i wysokość dofinansowania kosztów utworzenia i działalności warsztatu ze środków Funduszu, zwaną dalej "umową".

2. W umowie określa się:

  1)   strony umowy;

  2)   siedzibę i zakres działania warsztatu;

  3)   liczbę uczestników warsztatu;

  4)   liczbę pracowników, liczbę etatów, wykaz stanowisk oraz wymagane kwalifikacje pracowników warsztatu;

  5)   termin rozpoczęcia działalności warsztatu;

  6)   wysokość środków finansowych niezbędnych do utworzenia (uruchomienia) warsztatu i jego rocznej działalności - z podziałem na rodzaje kosztów oraz źródła ich finansowania;

  7)   sposób finansowania oraz sposób i termin rozliczania kosztów utworzenia i działalności warsztatu;

  8)   szczegółowe warunki rozwiązania umowy.

3. Umowa powinna zawierać ponadto zobowiązanie jednostki do:

  1)   dostarczania centrum pomocy niezbędnych informacji i dokumentów dotyczących działalności warsztatu;

  2)   wyodrębnienia w księgach rachunkowych jednostki działalności warsztatu;

  3)   pokrycia ze środków własnych kwoty, o jaką przekroczono określoną w umowie kwotę środków przeznaczonych na utworzenie warsztatu;

  4)   zwrotu do Funduszu, za pośrednictwem powiatu:

a)  kwoty stanowiącej równowartość wyposażenia warsztatu w środki trwałe, zakupionego ze środków Funduszu, pomniejszonej o kwotę amortyzacji - w przypadku likwidacji warsztatu lub rozwiązania umowy z przyczyn leżących po stronie jednostki,

b)  całości środków otrzymanych na adaptację dotychczas zajmowanych przez warsztat pomieszczeń wraz z odsetkami ustawowymi naliczonymi od dnia dokonania płatności tych środków, w przypadku:

–  nieuzasadnionej ważnymi przyczynami zmiany lokalizacji warsztatu, dokonanej bez uzgodnienia z centrum pomocy w okresie 10 lat od podpisania umowy, lub

–  rozwiązania tej umowy z przyczyn leżących po stronie jednostki prowadzącej;

  5)   zachowania formy pisemnej dla dokonywania zmian w umowie.

4. Plan finansowy warsztatu na rok następny jednostka prowadząca warsztat składa do centrum pomocy nie później niż do dnia 15 października roku poprzedzającego.

5. Strony umowy w terminie 14 dni od dnia przyjęcia przez radę powiatu uchwały, o której mowa w art. 35a ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zwanej dalej "ustawą", określają w formie aneksu do umowy wysokość środków na działalność warsztatu w danym roku, z uwzględnieniem:

  1)   podziału na poszczególne rodzaje kosztów, zaliczonych do kosztów działalności warsztatu finansowanych ze środków Funduszu;

  2)   procentowego udziału środków Funduszu w ogólnej kwocie środków na działalność warsztatu.

 

§ 6. 1. Jednostka prowadząca warsztat może wystąpić do centrum pomocy właściwego ze względu na siedzibę warsztatu z wnioskiem o dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów wynikających ze zwiększenia liczby uczestników warsztatu nie wcześniej niż po upływie dwóch lat od dnia akceptacji przez powiat kosztów utworzenia warsztatu; wzór wniosku stanowi załącznik nr 2 do rozporządzenia.

2. Do wniosku dołącza się:

  1)   informacje o:

a)  liczbie i wieku kandydatów na uczestników warsztatu wraz z określeniem rodzaju ich niepełnosprawności,

b)  posiadaniu przez kandydatów na uczestników warsztatu aktualnych orzeczeń o stopniu niepełnosprawności zawierających wskazanie do uczestnictwa w terapii zajęciowej,

c)  warunkach lokalowych, rzeczowych, organizacyjnych i kadrowych umożliwiających przyjęcie zwiększonej liczby uczestników;

  2)   preliminarz kosztów wynikających ze zwiększenia liczby uczestników warsztatu;

  3)   zobowiązanie do opracowania indywidualnych programów rehabilitacji i terapii uczestników warsztatu w terminie nie dłuższym niż miesiąc od dnia zawarcia umowy.

3. Przy rozpatrywaniu wniosku § 3 ust. 4 i 5 oraz § 4 ust. 1 stosuje się odpowiednio.

4. Zespół dokonuje oceny wniosku w terminie 30 dni od dnia przyjęcia przez centrum pomocy kompletnego wniosku, biorąc pod uwagę w szczególności:

  1)   ważność posiadanych przez kandydatów na uczestników warsztatu orzeczeń o stopniu niepełnosprawności, zawierających wskazanie do uczestnictwa w terapii zajęciowej;

  2)   adekwatność profilu terapii zajęciowej oferowanej przez warsztat do rodzaju niepełnosprawności tych kandydatów;

  3)   możliwość zapewnienia przez warsztat warunków lokalowych, rzeczowych, organizacyjnych i kadrowych umożliwiających przyjęcie zwiększonej liczby uczestników.

5. Dofinansowanie kosztów wynikających ze zwiększenia liczby uczestników ze środków Funduszu następuje na warunkach i w sposób określony w aneksie do umowy.

6. Nowi uczestnicy warsztatu zaczynają zajęcia od dnia rozpoczęcia dofinansowania ze środków Funduszu uczestnictwa w warsztacie.

 

§ 7. Wniosek, o którym mowa w § 3 ust. 1 lub § 6 ust. 1, może złożyć wyłącznie jednostka, która nie posiada wymagalnych zobowiązań wobec Funduszu ani też w okresie ostatnich trzech lat nie była stroną umowy zawartej z Funduszem i rozwiązanej z przyczyn leżących po stronie tej jednostki.

 

§ 8. 1. Warsztat jest placówką pobytu dziennego.

2. Czas trwania zajęć w warsztacie wynosi nie więcej niż 7 godzin dziennie i 35 godzin tygodniowo. W przypadku ustalenia krótszego niż 35 godzin tygodniowo wymiaru zajęć zmniejsza się proporcjonalnie wysokość dofinansowania.

3. Zajęcia w warsztacie są prowadzone zgodnie z indywidualnym programem rehabilitacji i terapii, zwanym dalej "indywidualnym programem", przygotowanym dla uczestnika warsztatu przez radę programową warsztatu, o której mowa w art. 10a ust. 4 ustawy.

4. Warsztat zapewnia warunki niezbędne do pełnej realizacji indywidualnego programu.

 

§ 9. Warsztat działa na podstawie regulaminu organizacyjnego zatwierdzonego przez jednostkę prowadzącą warsztat. Regulamin organizacyjny warsztatu określa w szczególności:

  1)   prawa i obowiązki uczestnika warsztatu;

  2)   sposób ustalania wysokości środków finansowych otrzymywanych przez uczestnika warsztatu w ramach treningu ekonomicznego i gospodarowania nimi;

  3)   organizację pracy i zajęć;

  4)   sposób dowozu uczestników do warsztatu;

  5)   obowiązki kierownika warsztatu w zakresie:

a)  zapewnienia odpowiednich warunków pracy i organizowanych zajęć,

b)  planowania:

–  rozkładu zajęć w warsztacie,

–  przerw wakacyjnych uczestników warsztatu,

–  urlopów pracowników.

 

§ 10. 1. Działalność warsztatu jest działalnością o charakterze niezarobkowym.

2. Dochód ze sprzedaży produktów i usług wykonanych przez uczestników warsztatu w ramach realizowanego programu terapii przeznacza się, w porozumieniu z uczestnikami warsztatu, na pokrycie wydatków związanych z integracją społeczną uczestników.

3. W przypadku gdy wysokość dochodu przekracza w skali miesiąca kwotę odpowiadającą iloczynowi liczby uczestników warsztatu i 30 % minimalnego wynagrodzenia za pracę obowiązującego w grudniu roku poprzedniego, o przeznaczeniu kwoty przekroczenia tego dochodu decydują strony umowy.

 

§ 11. Warsztat jest obowiązany do prowadzenia dokumentacji:

  1)   zawierającej informacje dotyczące:

a)  podstawy do zakwalifikowania osoby niepełnosprawnej do uczestnictwa w warsztacie,

b)  miejsca zamieszkania, stanu rodzinnego uczestnika, jego warunków mieszkaniowych i bytowych,

c)  współpracy z rodzinami lub opiekunami uczestnika warsztatu, w tym:

–  daty i czasu trwania kontaktów,

–  formy kontaktów,

–  oceny współpracy,

d)  przyczyn zaprzestania uczestnictwa w warsztacie,

e)  działalności rehabilitacyjnej warsztatu, w tym w zakresie realizacji indywidualnych programów;

  2)   innej, wynikającej z przepisów odrębnych.

 

§ 12. 1. Uczestnik warsztatu, który w ramach indywidualnego programu bierze udział w treningu ekonomicznym, może otrzymać do swojej dyspozycji środki finansowe w wysokości nieprzekraczającej 20 % minimalnego wynagrodzenia za pracę.

2. Wysokość środków finansowych oraz ich przeznaczenie indywidualnie dla każdego uczestnika ustala rada programowa warsztatu zgodnie z indywidualnym programem, uwzględniając postanowienia regulaminu organizacyjnego warsztatu.

 

§ 13. 1. Pracownikami warsztatu są:

  1)   kierownik warsztatu;

  2)   specjaliści do spraw rehabilitacji lub rewalidacji;

  3)   instruktorzy terapii zajęciowej;

  4)   psycholog.

2. W zależności od potrzeb w warsztacie zatrudnia się:

  1)   pielęgniarkę lub lekarza;

  2)   pracownika socjalnego;

  3)   instruktora zawodu;

  4)   inne osoby niezbędne do prawidłowego funkcjonowania warsztatu.

3. Pracowników warsztatu zatrudnia jednostka prowadząca warsztat.

4. Na jedną osobę pracującą bezpośrednio z uczestnikami nie powinno przypadać więcej niż pięciu uczestników warsztatu.

5. Liczebność grup terapeutycznych oraz pracujących w grupie instruktorów terapii zajęciowej ustala się w zależności od stopnia i rodzaju niepełnosprawności uczestników.

 

§ 14. 1. Rada programowa warsztatu:

  1)   opracowuje corocznie indywidualne programy rehabilitacji dla każdego uczestnika warsztatu;

  2)   wskazuje osoby odpowiedzialne za realizację tych programów.

2. Co najmniej raz w roku rada programowa dokonuje okresowej oceny realizacji indywidualnego programu rehabilitacji; nie rzadziej niż raz na pół roku rada programowa ocenia indywidualne efekty rehabilitacji przy udziale uczestnika warsztatu.

3. Kompleksowa ocena realizacji indywidualnego programu rehabilitacji jest dokonywana na podstawie oceny:

  1)   stopnia zdolności do samodzielnego wykonywania czynności życia codziennego;

  2)   umiejętności interpersonalnych, w tym komunikowania się oraz współpracy w grupie;

  3)   stopnia opanowania umiejętności niezbędnych do podjęcia zatrudnienia, z uwzględnieniem sprawności psychofizycznej, stopnia dojrzałości społecznej i zawodowej oraz sfery emocjonalno-motywacyjnej.

 

§ 15. 1. Środki Funduszu są przekazywane zgodnie z umową jednostce prowadzącej warsztat na wyodrębniony rachunek bankowy warsztatu.

2. Pierwszą transzę środków Funduszu na cele związane z dofinansowaniem kosztów utworzenia warsztatu w wysokości określonej w umowie powiat przekazuje w terminie 14 dni od dnia podpisania umowy.

 

§ 16. Ze środków Funduszu nie mogą być dofinansowane koszty związane z przygotowaniem projektu.

 

§ 17. Kwota dofinansowania ze środków Funduszu kosztów uczestnictwa w warsztacie osób niepełnosprawnych przebywających w jednostkach organizacyjnych obowiązanych do zapewnienia terapii zajęciowej na podstawie odrębnych przepisów wynosi odpowiednio:

  1)   przy wskaźniku udziału 79 % do 70 % tych osób w ogólnej liczbie uczestników warsztatu - 30 % dofinansowania kosztów uczestnictwa osoby nieprzebywającej w takiej placówce;

  2)   przy wskaźniku udziału 69 % do 60 % tych osób w ogólnej liczbie uczestników warsztatu - 45 % dofinansowania kosztów uczestnictwa osoby nieprzebywającej w takiej placówce;

  3)   przy wskaźniku udziału 59 % do 50 % tych osób w ogólnej liczbie uczestników warsztatu - 60 % dofinansowania kosztów uczestnictwa osoby nieprzebywającej w takiej placówce;

  4)   przy wskaźniku udziału 49 % do 40 % tych osób w ogólnej liczbie uczestników warsztatu - 75 % dofinansowania kosztów uczestnictwa osoby nieprzebywającej w takiej placówce;

  5)   przy wskaźniku udziału 39 % do 31 % tych osób w ogólnej liczbie uczestników warsztatu - 90 % dofinansowania kosztów uczestnictwa osoby nieprzebywającej w takiej placówce.

 

§ 18. 1. Jednostka przedkłada rozliczenie kosztów utworzenia warsztatu w terminie określonym w umowie.

2. Powiat dokonuje oceny przedłożonego rozliczenia kosztów utworzenia warsztatu w terminie 30 dni od dnia złożenia dokumentacji.

3. Przyjmuje się, że terminem utworzenia warsztatu jest dzień akceptacji przez powiat rozliczenia kosztów utworzenia warsztatu.

4. Dofinansowanie ze środków Funduszu kosztów działalności warsztatu przysługuje od dnia rozpoczęcia zajęć przez uczestników warsztatu.

 

§ 19. 1. Do kosztów działalności warsztatu, które mogą być dofinansowywane ze środków Funduszu, zalicza się koszty:

  1)   wynagrodzenia pracowników warsztatu, należnych od pracodawcy składek na ubezpieczenia społeczne pracowników, a także składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych oraz odpisów na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych - w przypadku ich ponoszenia;

  2)   niezbędnych materiałów, energii, usług materialnych i usług niematerialnych związanych z funkcjonowaniem warsztatu;

  3)   dowozu uczestników lub eksploatacji samochodu, związanej z realizacją programu rehabilitacyjnego i niezbędną obsługą działalności warsztatu;

  4)   szkoleń pracowników warsztatu związanych z działalnością warsztatu;

  5)   ubezpieczenia uczestników warsztatu;

  6)   ubezpieczenia mienia warsztatu;

  7)   wycieczek organizowanych dla uczestników warsztatu;

  8)   materiałów do terapii zajęciowej w pracowniach, w tym w pracowni gospodarstwa domowego;

  9)   związane z treningiem ekonomicznym.

2. Za zgodą powiatu, nie więcej niż 3 % środków Funduszu przeznaczonych na pokrycie rocznych kosztów działalności warsztatu można wykorzystać na niezbędną wymianę zużytego wyposażenia warsztatu lub jego dodatkowe wyposażenie.

 

§ 20. 1. Jednostka prowadząca warsztat w terminie do 10 dnia miesiąca następującego po okresie rozliczeniowym składa w centrum pomocy kwartalne informacje o wydatkowaniu środków Funduszu, sporządzone w formie zestawienia planowanych i wydatkowanych środków w ramach poszczególnych pozycji preliminarza kosztów wraz z opisem wydatków.

2. Odsetki naliczane przez bank od środków Funduszu, przekazane na wyodrębniony rachunek bankowy warsztatu, nie zwiększają limitu środków przekazanych warsztatowi na jego działalność w okresie sprawozdawczym. Odsetki te są wykazywane w kwartalnych informacjach o wydatkowaniu środków Funduszu oraz w rozliczeniu rocznym, o którym mowa w § 21 ust. 2 pkt 1.

3. Powiat przekazuje jednostce prowadzącej warsztat na wyodrębniony rachunek bankowy warsztatu, nie później niż do 25 dnia miesiąca rozpoczynającego kwartał, środki finansowe na ten kwartał, pomniejszone o kwotę odsetek po przyjęciu informacji określonych w ust. 1.

 

§ 21. 1. Jednostka prowadząca warsztat składa powiatowi roczne sprawozdanie z działalności rehabilitacyjnej i wykorzystania środków finansowych warsztatu, zwane dalej "sprawozdaniem", w terminie do dnia 1 marca następnego roku.

2. Sprawozdanie zawiera w szczególności:

  1)   rozliczenie roczne oraz informację o wykorzystaniu przez warsztat środków finansowych, z uwzględnieniem kwot uzyskanych ze sprzedaży produktów i usług, o których mowa w § 10 ust. 2 i 3;

  2)   informacje o:

a)  liczbie uczestników warsztatu oraz stopniu i rodzaju ich niepełnosprawności,

b)  ogólnej frekwencji uczestników w zajęciach warsztatu w poszczególnych miesiącach roku sprawozdawczego,

c)  formach i metodach realizowanej przez warsztat działalności rehabilitacyjnej,

d)  liczbie uczestników, którzy opuścili warsztat, wraz z podaniem przyczyn ich odejścia,

e)  liczbie uczestników, którzy poczynili postępy w zakresie:

–  zaradności osobistej i samodzielności,

–  rehabilitacji społecznej,

–  rehabilitacji zawodowej

wraz z opisem tych postępów;

  3)   informację o decyzjach podjętych przez radę programową w stosunku do uczestników warsztatu, wobec których rada programowa dokonała oceny realizacji indywidualnego programu rehabilitacji.

3. Sprawozdanie stanowi podstawę do dokonywania przez powiat corocznej oceny działalności warsztatu.

 

§ 22. 1. Kontrolę warsztatu przeprowadza się po okazaniu przez kontrolującego pisemnego, imiennego upoważnienia, wydanego przez kierownika centrum pomocy, oraz legitymacji służbowej lub dowodu osobistego.

2. Kontroli działalności warsztatu podlega w szczególności:

  1)   prawidłowość kwalifikowania kandydatów na uczestników warsztatu;

  2)   ważność posiadanych przez uczestników warsztatu orzeczeń oraz treść zawartych w nich wskazań;

  3)   prawidłowość prowadzonej dokumentacji dotyczącej:

a)  uczestników,

b)  działalności merytorycznej warsztatu, w tym działalności rady programowej,

c)  współpracy z rodzicami lub opiekunami uczestników;

  4)   prawidłowość w zakresie zatrudnienia i kwalifikacji kadry warsztatu;

  5)   zgodność postanowień umowy ze stanem faktycznym;

  6)   zgodność organizacji pracy i zajęć w warsztacie z postanowieniami rozporządzenia, regulaminu organizacyjnego warsztatu oraz z umową;

  7)   prawidłowość realizacji planu działalności warsztatu i indywidualnych programów rehabilitacji;

  8)   prawidłowość wykorzystania środków Funduszu.

3. W ramach kontroli pracownik centrum pomocy może:

  1)   wchodzić na teren i do obiektów warsztatu;

  2)   żądać udzielenia przez pracowników warsztatu informacji i wyjaśnień w sprawach objętych kontrolą;

  3)   żądać okazania dokumentów związanych z działalnością warsztatu, niezbędnych do przeprowadzenia kontroli.

4. Centrum pomocy przekazuje jednostce prowadzącej warsztat w terminie 30 dni od dnia przeprowadzenia kontroli pisemną informację o wynikach kontroli. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości w zakresie objętym kontrolą do informacji dołącza się wnioski i zalecenia pokontrolne.

5. Jednostka prowadząca warsztat w terminie 30 dni od dnia otrzymania informacji o wynikach kontroli powiadamia na piśmie centrum pomocy o sposobie wykonania zaleceń pokontrolnych lub przyczynach ich niewykonania.

 

§ 23. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.3)

 

_________

1)   Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej - zabezpieczenie społeczne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 5 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 7 stycznia 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 1, poz. 5).

2)   Zmiany wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1082, z 1998 r. Nr 99, poz. 628, Nr 106, poz. 668, Nr 137, poz. 887, Nr 156, poz. 1019 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 49, poz. 486, Nr 90, poz. 1001, Nr 95, poz. 1101 i Nr 111, poz. 1280, z 2000 r. Nr 48, poz. 550 i Nr 119, poz. 1249, z 2001 r. Nr 39, poz. 459, Nr 100, poz. 1080, Nr 125, poz. 1368, Nr 129, poz. 1444 i Nr 154, poz. 1792 i 1800, z 2002 r. Nr 169, poz. 1387, Nr 200, poz. 1679 i 1683 i Nr 241, poz. 2074 oraz z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 90, poz. 844, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2262.

3)   Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 września 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad tworzenia, działania i finansowania warsztatów terapii zajęciowej (Dz. U. Nr 167, poz. 1376).

(Dz. U. z dnia 17 grudnia 2010 r.)

 

 

Na podstawie art. 51a ust. 5 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362, z późn. zm.2)) zarządza się, co następuje:

§ 1. Rozporządzenie określa:

  1)   sposób funkcjonowania środowiskowych domów samopomocy, zwanych dalej "domami";

  2)   tryb kierowania i przyjmowania do domów;

  3)   kwalifikacje osób świadczących usługi;

  4)   standardy usług świadczonych przez domy;

  5)   termin dostosowania domów do wymaganych standardów.

 

§ 2. Ilekroć w rozporządzeniu jest mowa o:

  1)   indywidualnym planie postępowania wspierająco-aktywizującego - należy przez to rozumieć ustalony, odpowiednio do potrzeb i możliwości psychofizycznych każdego uczestnika, rodzaj i zakres usług świadczonych w domu;

  2)   jednostce prowadzącej - należy przez to rozumieć jednostkę samorządu terytorialnego prowadzącą dom;

  3)   jednostce zlecającej - należy przez to rozumieć organ jednostki samorządu terytorialnego zlecający prowadzenie domu zgodnie z art. 25 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej;

  4)   opiekunie - należy przez to rozumieć opiekuna prawnego lub opiekuna faktycznego uczestnika albo inną osobę wskazaną przez uczestnika lub opiekuna prawnego;

  5)   uczestniku - należy przez to rozumieć przyjęte do domu osoby z zaburzeniami psychicznymi, w tym:

a)  osoby przewlekle psychicznie chore,

b)  osoby upośledzone umysłowo w stopniu głębokim, znacznym i umiarkowanym, a także osoby z lekkim upośledzeniem umysłowym, gdy jednocześnie występują inne zaburzenia, zwłaszcza neurologiczne,

c)  osoby wykazujące inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych, które zgodnie ze stanem wiedzy medycznej są zaliczane do zaburzeń psychicznych, z wyłączeniem osób czynnie uzależnionych od środków psychoaktywnych;

  6)   ustawie - należy przez to rozumieć ustawę z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej;

  7)   zespole wspierająco-aktywizującym - należy przez to rozumieć kierownika domu i pracowników świadczących usługi w domu.

 

§ 3. 1. Domy, w zależności od kategorii osób, dla których są przeznaczone, dzielą się na następujące typy:

  1)   typ A - dla osób przewlekle psychicznie chorych;

  2)   typ B - dla osób upośledzonych umysłowo;

  3)   typ C - dla osób wykazujących inne przewlekłe zaburzenia czynności psychicznych.

2. Dom może obejmować wsparciem więcej niż jedną kategorię osób wymienionych w ust. 1.

 

§ 4. 1. Funkcjonowanie domu określają:

  1)   statut domu;

  2)   regulamin organizacyjny;

  3)   program działalności domu i plany pracy domu na każdy rok.

2. Kierownik domu jest odpowiedzialny za opracowanie dokumentów, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, w uzgodnieniu z wojewodą. Dokumenty te zatwierdza jednostka prowadząca lub jednostka zlecająca.

3. Jeżeli dom obejmuje wsparciem więcej niż jedną kategorię osób wymienionych w § 3 ust. 1, program działalności domu, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, przygotowuje się dla każdego typu domu.

 

§ 5. 1. Liczba miejsc w domu usytuowanym w jednym budynku nie może być mniejsza niż 15 i większa niż 60, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Maksymalna liczba miejsc w domu prowadzonym w kilku odrębnych budynkach nie może być większa niż 120.

 

§ 6. 1. Dom działa co najmniej 5 dni w tygodniu po 8 godzin dziennie, w tym co najmniej przez 6 godzin dziennie są prowadzone zajęcia z uczestnikami, a pozostały czas przeznacza się na czynności porządkowe, przygotowanie do zajęć, uzupełnianie prowadzonej dokumentacji, a także zapewnienie opieki uczestnikom w trakcie dowożenia na zajęcia lub odwożenia po zajęciach, jeżeli dom zapewnia usługi transportowe.

2. Dom z miejscami całodobowego pobytu, w okresie skierowania uczestnika na taki pobyt, zapewnia usługi, odpowiednie do jego niezbędnych potrzeb, w tym co najmniej 10 godzin na dobę przeznacza się na czas wolny i wypoczynek nocny uczestnika.

3. Po uzgodnieniu z uczestnikami lub ich opiekunami dopuszcza się możliwość zamknięcia domu w czasie ferii letnich lub zimowych na okres nie dłuższy niż 15 dni roboczych w roku kalendarzowym, po uprzednim poinformowaniu, z dwutygodniowym wyprzedzeniem, jednostki prowadzącej lub jednostki zlecającej oraz wydziału właściwego do spraw pomocy społecznej odpowiedniego urzędu wojewódzkiego.

 

§ 7. 1. Wniosek o skierowanie do domu na pobyt dzienny lub całodobowy składa się do ośrodka pomocy społecznej właściwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o skierowanie, dołączając zaświadczenie lekarskie, wydane przez lekarza psychiatrę lub lekarza neurologa, o występujących zaburzeniach psychicznych oraz zaświadczenie lekarza rodzinnego o stanie zdrowia i o braku przeciwwskazań do uczestnictwa w zajęciach domu wraz z informacją o sprawności w zakresie lokomocji osób niepełnosprawnych fizycznie, a także orzeczenie o niepełnosprawności lub orzeczenie o stopniu niepełnosprawności, o ile osoba takie posiada.

2. Skierowanie osoby do domu na pobyt całodobowy następuje w przypadku wystąpienia potrzeby spowodowanej sytuacją życiową lub rodzinną osoby albo w przypadku realizacji całodobowego treningu samoobsługi i umiejętności społecznych w ramach indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego.

3. W przypadku osoby ubiegającej się o skierowanie do domu prowadzonego przez właściwy ze względu na jej miejsce zamieszkania powiat lub inny podmiot na jego zlecenie, ośrodek pomocy społecznej gminy miejsca zamieszkania osoby przesyła do starosty powiatu dokumenty, o których mowa w ust. 1, wraz z rodzinnym wywiadem środowiskowym przeprowadzonym w tej sprawie.

4. Jeżeli gmina lub powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby nie prowadzą ani nie zlecają prowadzenia domu, wówczas osoba może być skierowana do domu prowadzonego przez inną gminę lub inny powiat, któremu odpowiedni organ jednostki samorządu terytorialnego właściwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby ubiegającej się o skierowanie do domu powierzył, w drodze porozumienia, realizację zadania publicznego. Przepis ust. 3 w części dotyczącej przekazania dokumentów stosuje się odpowiednio.

5. Skierowanie do domu następuje w drodze decyzji administracyjnej.

6. W przypadku osób, które po raz pierwszy wystąpiły o skierowanie do domu, decyzję o skierowaniu do domu wydaje się na czas określony, nie dłuższy niż 3 miesiące, konieczny do dokonania przez zespół wspierająco-aktywizujący oceny możliwości zaproponowania osobie indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego oraz okresu, jaki będzie niezbędny do jego realizacji.

7. Po dokonaniu oceny, o której mowa w ust. 6, oraz przygotowaniu indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego osobę kieruje się do domu na czas określony, uzgodniony z kierownikiem domu, niezbędny do realizacji indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego.

8. Okres, na jaki osoba została skierowana do domu, może być przedłużony, w szczególności w sytuacji braku postępów w realizacji indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego, okresowego braku możliwości skierowania osoby do innego ośrodka wsparcia, domu pomocy społecznej lub warsztatu terapii zajęciowej albo braku możliwości zatrudnienia, w tym w warunkach pracy chronionej na przystosowanym stanowisku pracy.

9. W razie częstych nieobecności uczestników, trwających przez okres dłuższy niż 10 dni roboczych i związanej z tym możliwości świadczenia usług dla dodatkowych osób, do domu mogą być skierowane kolejne osoby, jednak w liczbie nieprzekraczającej liczby uczestników o częstych nieobecnościach.

 

§ 8. 1. Termin przyjęcia do domu ustala kierownik domu w porozumieniu z osobą kierowaną lub jej opiekunem.

2. Przed przyjęciem osoby do domu pracownik socjalny domu lub inny pracownik, wskazany przez kierownika domu, przekazuje osobie kierowanej lub jej opiekunowi informacje o zasadach funkcjonowania domu, a także w przypadku potrzeby zebrania dodatkowych informacji dotyczących osoby kierowanej lub jej sytuacji rodzinnej sporządza pisemną notatkę w tej sprawie i przekazuje ją kierownikowi domu.

 

§ 9. 1. Kierownik domu jest obowiązany posiadać wykształcenie wyższe na kierunku mającym zastosowanie przy świadczeniu usług w domu oraz co najmniej półroczny staż pracy na stanowisku, na którym miał bezpośredni kontakt z osobami z zaburzeniami psychicznymi.

2. Do stażu pracy, o którym mowa w ust. 1, zalicza się okres zatrudnienia w domu.

 

§ 10. 1. Kierownik domu zatrudnia, odpowiednio do potrzeb, osoby posiadające następujące kwalifikacje zawodowe:

  1)   psychologa;

  2)   pedagoga;

  3)   pracownika socjalnego;

  4)   instruktora terapii zajęciowej;

  5)   asystenta osoby niepełnosprawnej;

  6)   inne specjalistyczne, które będą odpowiadały rodzajowi i zakresowi usług świadczonych w domu.

2. Dopuszcza się zatrudnienie pracowników realizujących świadczenia zdrowotne, w szczególności rehabilitacyjne i w zakresie opieki pielęgniarskiej, jeżeli potrzeby uczestników wskazują na konieczność codziennego świadczenia tych usług.

3. Kierownik domu może zatrudniać innych pracowników, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania domu.

 

§ 11. 1. Pracownicy, o których mowa w § 10 ust. 1 i 2, są obowiązani spełniać wymagania w zakresie stażu pracy z osobami z zaburzeniami psychicznymi. Przepisy § 9, w części dotyczącej stażu pracy, stosuje się odpowiednio.

2. Pracownicy, których zakres obowiązków obejmuje prowadzenie treningów umiejętności społecznych, są obowiązani posiadać przeszkolenie i doświadczenie w zakresie:

  1)   umiejętności kształtowania motywacji do akceptowanych przez otoczenie zachowań;

  2)   kształtowania nawyków celowej aktywności;

  3)   prowadzenia treningu zachowań społecznych.

 

§ 12. 1. Wskaźnik zatrudnienia pracowników zespołu wspierająco-aktywizującego wynosi nie mniej niż 1 etat na:

  1)   7 uczestników w domu typu A;

  2)   5 uczestników w domu typu B lub C.

2. W przypadku łączenia typów domów wskaźnik zatrudnienia stosuje się odpowiednio do liczby uczestników każdego typu.

3. Działania domu mogą być wspierane przez opiekunów, członków rodzin, wolontariuszy, o których mowa w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536), i inne osoby.

 

§ 13. 1. Indywidualny plan postępowania wspierająco-aktywizującego jest realizowany w porozumieniu z uczestnikiem lub jego opiekunem.

2. Zespół wspierająco-aktywizujący zbiera się w zależności od potrzeb, jednak co najmniej raz na 6 miesięcy, celem omówienia realizacji indywidualnych planów postępowania wspierająco-aktywizującego i osiągniętych rezultatów, a także ewentualnej możliwości ich modyfikacji.

3. W przypadku osiągnięcia przez uczestnika poziomu samodzielności umożliwiającego uczestnictwo w innych formach wsparcia, zespół wspierająco-aktywizujący wnioskuje do jednostki prowadzącej lub jednostki zlecającej o umożliwienie uczestnikowi korzystania z innych form wsparcia w celu kontynuacji procesu usamodzielnienia, w szczególności poprzez odpowiednie formy rehabilitacji zawodowej lub zatrudnienia.

 

§ 14. Usługi, o których mowa w art. 51a ust. 2 ustawy, obejmują w szczególności:

  1)   trening funkcjonowania w codziennym życiu, w tym: trening dbałości o wygląd zewnętrzny, trening nauki higieny, trening kulinarny, trening umiejętności praktycznych, trening gospodarowania własnymi środkami finansowymi;

  2)   trening umiejętności interpersonalnych i rozwiązywania problemów, w tym: kształtowanie pozytywnych relacji uczestnika z osobami bliskimi, sąsiadami, z innymi osobami w czasie zakupów, w środkach komunikacji publicznej, w urzędach, w instytucjach kultury;

  3)   trening umiejętności spędzania czasu wolnego, w tym: rozwijanie zainteresowań literaturą, audycjami radiowymi, telewizyjnymi, internetem, udział w spotkaniach towarzyskich i kulturalnych;

  4)   poradnictwo psychologiczne;

  5)   pomoc w załatwianiu spraw urzędowych;

  6)   pomoc w dostępie do niezbędnych świadczeń zdrowotnych, w tym uzgadnianie i pilnowanie terminów wizyt u lekarza, pomoc w zakupie leków, pomoc w dotarciu do jednostek ochrony zdrowia;

  7)   niezbędną opiekę;

  8)   terapię ruchową, w tym: zajęcia sportowe, turystykę i rekreację;

  9)   całodobowe wyżywienie dla uczestników skierowanych na pobyt całodobowy w formie posiłków lub produktów żywnościowych do przygotowania posiłków przez uczestnika;

  10)  inne formy postępowania przygotowujące do uczestnictwa w warsztatach terapii zajęciowej lub podjęcia zatrudnienia, w tym w warunkach pracy chronionej na przystosowanym stanowisku pracy.

 

§ 15. Dom umożliwia uczestnikom skierowanym na pobyt dzienny spożywanie gorącego posiłku, przyznanego w ramach zadania własnego gminy, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 3 i 14 ustawy, lub w ramach treningu kulinarnego.

 

§ 16. 1. Dom umożliwia uczestnikom korzystanie z treningów samoobsługi i umiejętności społecznych, prowadzonych między innymi w pomieszczeniach dostosowanych do całodobowego pobytu.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, dom zapewnia całodobową, odpowiednią do potrzeb, pomoc pracownika lub pracowników zespołu wspierająco-aktywizującego.

 

§ 17. Usługi w domu są świadczone w formie zajęć zespołowych lub indywidualnych.

 

§ 18. Standard usług w domu uważa się za spełniony, jeżeli obiekt, w którym usługi są świadczone, spełnia następujące warunki:

  1)   jest usytuowany w miejscu zapewniającym bezpieczeństwo i spokój uczestników zajęć;

  2)   powierzchnia użytkowa przypadająca na jednego uczestnika wynosi nie mniej niż 8 m2;

  3)   jest pozbawiony barier architektonicznych;

  4)   jest wyposażony w udogodnienia umożliwiające funkcjonowanie osobom niepełnosprawnym;

  5)   znajdują się w nim pomieszczenia wyposażone w meble i sprzęty niezbędne do prowadzonych w nich zajęć, w tym:

a)  sala ogólna umożliwiająca spotykanie się uczestników zajęć i ich rodzin,

b)  co najmniej dwa wielofunkcyjne pomieszczenia do prowadzenia działalności wspierającej, aktywizującej i rehabilitacyjnej, między innymi w formie treningów,

c)  pokój do indywidualnego poradnictwa psychologicznego, socjalnego, pedagogicznego, logopedycznego, pełniący ponadto funkcję pokoju wyciszenia,

d)  wydzielone pomieszczenie kuchenne z niezbędnymi urządzeniami i sprzętem gospodarstwa domowego, pełniące funkcję pracowni kulinarnej,

e)  jadalnia mogąca ponadto pełnić funkcję klubu lub sali aktywizacji i terapii zajęciowej lub pomieszczenia do terapii ruchowej,

f)  łazienka wyposażona w natrysk lub wannę,

g)  co najmniej dwie toalety, osobno dla kobiet i mężczyzn (zalecana jest jedna toaleta dla nie więcej niż 10 uczestników) oraz toaleta dla personelu;

  6)   jest wyposażony w sprzęty odpowiednie do realizacji zadań wspierająco-aktywizujących:

a)  sprzęt do treningu samoobsługi i zaradności życiowej, w tym pralkę automatyczną, żelazko, deskę do prasowania, suszarkę do włosów i inne sprzęty w zależności od rodzaju prowadzonej terapii, a także sprzęt sportowo-rekreacyjny,

b)  sprzęt komputerowy i muzyczny, tv-audio-video;

  7)   w przypadku zapewniania miejsc całodobowego pobytu - posiada pomieszczenia jedno- lub dwuosobowe z aneksem kuchennym, łazienką i toaletą lub z dostępem do kuchni, łazienki i toalety, w tym:

a)  pokoje: jednoosobowe nie mniejsze niż 9 m2, dwuosobowe nie mniejsze niż 6 m2 na osobę, wyposażone w:

–  łóżko lub tapczan z pościelą,

–  szafkę przyłóżkową,

–  szafę na ubrania,

–  krzesło lub fotel,

–  stolik,

–  sprzęt RTV lub dostęp do sprzętu,

b)  aneks kuchenny wyposażony w:

–  zlew,

–  kuchenkę do przygotowania posiłku,

–  lodówkę,

–  sprzęty niezbędne do przygotowania i spożywania posiłków.

 

§ 19. W ramach działalności domu, za zgodą kierownika domu, w wyznaczonych przez niego dniach i godzinach, mogą odbywać się zajęcia klubowe przeznaczone dla osób oczekujących na przyjęcie do domu oraz byłych uczestników.

 

§ 20. Dom może dodatkowo zapewniać, w szczególności uczestnikom z zaburzeniami zachowań lub niepełnosprawnością fizyczną, usługi transportowe polegające na dowożeniu na zajęcia z miejsca zamieszkania lub z innego miejsca uzgodnionego z kierownikiem domu i odwożeniu po zajęciach.

 

§ 21. Pracownicy domu, w celu zapewnienia integracji społecznej uczestników, współpracują z:

  1)   rodzinami, opiekunami i innymi osobami bliskimi;

  2)   ośrodkami pomocy społecznej oraz powiatowym centrum pomocy rodzinie;

  3)   poradniami zdrowia psychicznego, szpitalem psychiatrycznym i innymi zakładami opieki zdrowotnej;

  4)   powiatowym urzędem pracy;

  5)   organizacjami pozarządowymi;

  6)   kościołami i związkami wyznaniowymi;

  7)   ośrodkami kultury i organizacjami kulturalno-rozrywkowymi;

  8)   placówkami oświatowymi, innymi jednostkami świadczącymi usługi dla osób niepełnosprawnych, w tym: warsztatami terapii zajęciowej, zakładami aktywizacji zawodowej, spółdzielniami socjalnymi, centrami integracji społecznej i klubami integracji społecznej;

  9)   innymi osobami lub podmiotami działającymi na rzecz integracji społecznej uczestników.

 

§ 22. Przy wykonywaniu zadań pracownik domu w szczególności:

  1)   dba o wysoką jakość świadczonych usług i jak najwyższą ich skuteczność;

  2)   kieruje się zasadą dobra uczestników i ich rodzin oraz poszanowania ich godności i prawa do samostanowienia;

  3)   zachowuje w tajemnicy informacje dotyczące uczestników, uzyskane w toku czynności zawodowych;

  4)   na bieżąco i rzetelnie dokumentuje pracę.

 

§ 23. Kierownik domu lub upoważniony przez niego pracownik organizuje, co najmniej raz na 6 miesięcy, zajęcia i szkolenie dla pracowników w zakresie tematycznym wynikającym ze zgłoszonych przez nich potrzeb, związanych z funkcjonowaniem domu.

 

§ 24. 1. W celu dokumentowania świadczonych usług w domu jest prowadzona dokumentacja zbiorcza oraz indywidualna każdego uczestnika.

2. Dokumentację indywidualną uczestnika stanowi w szczególności: kopia decyzji kierującej do domu, kopia orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, indywidualny plan postępowania wspierająco-aktywizującego, opinie specjalistów, notatki pracowników zespołu wspierająco-aktywizującego dotyczące aktywności uczestnika, jego zachowań, motywacji do udziału w zajęciach oraz inne dokumenty mające zastosowanie przy opracowywaniu indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego.

3. Dokumentacja zbiorcza zawiera w szczególności:

  1)   ewidencję:

a)  uczestników, do której wpisuje się:

–  imię i nazwisko uczestnika,

–  datę i miejsce urodzenia wraz z numerem PESEL, o ile został nadany, lub numerem innego dokumentu potwierdzającego tożsamość uczestnika,

–  adres zamieszkania i numer telefonu uczestnika,

–  imię i nazwisko opiekuna,

–  adres zamieszkania i numer telefonu opiekuna,

–  datę przyjęcia uczestnika do domu,

–  okres i przyczynę dłuższej niż dwutygodniowej nieobecności w domu,

–  inne informacje związane ze stanem zdrowia uczestnika, w zakresie niezbędnym z punktu widzenia organizacji i funkcjonowania domu,

b)  obecności uczestników w domu zawierającą:

–  imiona i nazwiska,

–  dni miesiąca, w których odbywają się zajęcia,

–  miejsce na zaznaczenie obecności lub nieobecności na zajęciach;

  2)   dzienniki dokumentujące pracę pracowników zespołu wspierająco-aktywizującego, w których odnotowuje się prowadzone zajęcia w danym roku lub w dłuższym przedziale czasu, zgodnie z ustaleniami kierownika domu, do których wpisuje się:

a)  imiona i nazwiska uczestników,

b)  przyjęty w określonym przedziale czasowym plan zajęć wspierająco-aktywizujących, zgodny z indywidualnym planem postępowania wspierająco-aktywizującego,

c)  imiona i nazwiska osób prowadzących zajęcia,

d)  tematykę zajęć i sposób ich realizacji,

e)  ewentualne uwagi o realizacji zajęć i aktywności uczestników, ważne z punktu widzenia przebiegu indywidualnych planów postępowania wspierająco-aktywizującego.

4. Uczestnicy potwierdzają swoją obecność podpisem w ewidencji obecności w domu, a w przypadku braku takiej możliwości obecność uczestnika potwierdza podpisem upoważniony pracownik domu.

5. Przeprowadzenie zajęć wspierająco-aktywizujących osoba prowadząca potwierdza podpisem w odpowiednim dzienniku.

6. Wpisów w ewidencji uczestników dokonuje się chronologicznie według dat przyjęcia uczestników.

7. Wgląd do dokumentacji domu ma kierownik domu i pracownicy zespołu wspierająco-aktywizującego uprawnieni do opracowywania indywidualnych planów postępowania wspierająco-aktywizującego.

8. Dokumentacja indywidualna uczestnika stanowi dokumentację wewnętrzną domu i jest gromadzona do celów realizacji przyjętego dla uczestnika indywidualnego planu postępowania wspierająco-aktywizującego oraz okresowej oceny jego wyników i może być udostępniona uczestnikom lub opiekunom albo, po wyrażeniu przez nich pisemnej zgody, osobom trzecim.

9. Prawo wglądu do dokumentacji wewnętrznej domu przysługuje także osobom lub podmiotom uprawnionym do kontroli domu zgodnie z odrębnymi przepisami.

 

§ 25. 1. Kierownik domu opracowuje sprawozdanie z działalności domu w roku budżetowym.

2. W sprawozdaniu zamieszcza się w szczególności informacje dotyczące:

  1)   form i efektów prowadzonej działalności;

  2)   zasobów domu, przeznaczonych na jego funkcjonowanie, w tym w zakresie:

a)  środków finansowych z budżetu wojewody, a także innych pozyskanych na działalność bieżącą lub wydatki inwestycyjne,

b)  liczby pracowników zatrudnionych na czas nieokreślony i na czas określony w podziale na stanowiska pracy;

  3)   ogólnej liczby uczestników, którzy opuścili dom, wraz z podaniem przyczyn odejścia;

  4)   średniej liczby uczestników poszczególnych zajęć w ciągu roku;

  5)   współpracy z podmiotami wymienionymi w § 21 i jej efektów;

  6)   oceny realizacji zadań i ewentualne wnioski, w tym informacje o planowanych zmianach w zakresie funkcjonowania domu.

3. Sprawozdanie przesyła się jednostce prowadzącej lub jednostce zlecającej, a także właściwemu do spraw pomocy społecznej wydziałowi urzędu wojewódzkiego w terminie do dnia 15 lutego po okresie sprawozdawczym.

4. Wnioski wynikające ze sprawozdania oraz ewentualne uwagi zgłoszone przez podmioty, o których mowa w ust. 3, są wykorzystywane w usprawnianiu organizacji i funkcjonowania domu, a informacje o wprowadzeniu usprawnień lub o przyczynach braku ich realizacji uwzględnia się w sprawozdaniu w roku następnym.

 

§ 26. Termin dostosowania domów do wymaganych standardów upływa z dniem 31 grudnia 2014 r.

 

§ 27. Osoby zatrudnione na stanowisku kierownika domu w dniu wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, niespełniające wymaganych kwalifikacji w zakresie wykształcenia, o których mowa w § 9 ust. 1, mogą być nadal zatrudnione na tym stanowisku.

 

§ 28. Rozporządzenie wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

 

______

1)   Minister Pracy i Polityki Społecznej kieruje działem administracji rządowej - zabezpieczenie społeczne, na podstawie § 1 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 16 listopada 2007 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Pracy i Polityki Społecznej (Dz. U. Nr 216, poz. 1598).

2)   Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 202, poz. 1551, Nr 219, poz. 1706 i Nr 221, poz. 1738 oraz z 2010 r. Nr 28, poz. 146, Nr 40, poz. 229, Nr 81, poz. 527, Nr 125, poz. 842 i Nr 217, poz. 1427

USTAWA

 

z dnia 12 marca 2004 r.

 

o pomocy społecznej

 

 

 

DZIAŁ I

 

PRZEPISY OGÓLNE

 

Rozdział 1

 

Zasady ogólne i zakres podmiotowy ustawy

 

Art. 1. Ustawa określa:

1)   zadania w zakresie pomocy społecznej;

2)   rodzaje świadczeń z pomocy społecznej oraz zasady i tryb ich udzielania;

3)   organizację pomocy społecznej;

4)   zasady i tryb postępowania kontrolnego w zakresie pomocy społecznej.

 

Art. 2. 1. Pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości.

2. Pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

 

Art. 3. 1. Pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka.

2. Zadaniem pomocy społecznej jest zapobieganie sytuacjom, o których mowa w art. 2 ust. 1, przez podejmowanie działań zmierzających do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem.

3. Rodzaj, forma i rozmiar świadczenia powinny być odpowiednie do okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy.

4. Potrzeby osób i rodzin korzystających z pomocy powinny zostać uwzględnione, jeżeli odpowiadają celom i mieszczą się w możliwościach pomocy społecznej.

 

Art. 4. Osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej.

 

Art. 5. Prawo do świadczeń z pomocy społecznej, jeżeli umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej, przysługuje:

  1)   osobom posiadającym obywatelstwo polskie mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

  2)   cudzoziemcom mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej:

a)  na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich, zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony udzielonego w związku z okolicznością, o której mowa w art. 53 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach (Dz. U. z 2006 r. Nr 234, poz. 1694, z 2007 r. Nr 120, poz. 818 i Nr 165, poz. 1170 oraz z 2008 r. Nr 70, poz. 416), lub w związku z uzyskaniem w Rzeczypospolitej Polskiej statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej,

b)  na podstawie zgody na pobyt tolerowany - w formie schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego;

  3)   mającym miejsce zamieszkania i przebywającym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej obywatelom państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej oraz członkom ich rodzin w rozumieniu art. 2 pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej i członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043 oraz z 2007 r. Nr 120, poz. 818), posiadającym prawo pobytu lub prawo stałego pobytu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

 

Art. 5a. (1) Prawo do świadczeń w formie interwencji kryzysowej, schronienia, posiłku, niezbędnego ubrania oraz zasiłku celowego przysługuje cudzoziemcom, o których mowa w art. 53 ust. 1 pkt 15 oraz art. 53a ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach.

 

Art. 6. Użyte w ustawie określenia oznaczają:

  1)   całkowita niezdolność do pracy - całkowitą niezdolność do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych albo zaliczenie do I lub II grupy inwalidów lub legitymowanie się znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

  2)   dochód dziecka - dochód, do którego zalicza się kwotę otrzymywanej renty wraz z dodatkiem dla sierot zupełnych, zasiłek pielęgnacyjny, dodatek pielęgnacyjny, otrzymywane alimenty oraz kwotę odpowiadającą dochodom uzyskiwanym z majątku dziecka;

  3)   dochód na osobę w rodzinie - dochód rodziny podzielony przez liczbę osób w rodzinie;

  4)   dochód rodziny - sumę miesięcznych dochodów osób w rodzinie;

  5)   jednostka organizacyjna pomocy społecznej - regionalny ośrodek polityki społecznej, powiatowe centrum pomocy rodzinie, ośrodek pomocy społecznej, dom pomocy społecznej, placówkę specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, placówkę opiekuńczo-wychowawczą, ośrodek adopcyjno-opiekuńczy, ośrodek wsparcia i ośrodek interwencji kryzysowej;

  6)   kontrakt socjalny - pisemną umowę zawartą z osobą ubiegającą się o pomoc, określającą uprawnienia i zobowiązania stron umowy,

w ramach wspólnie podejmowanych działań zmierzających do przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej osoby lub rodziny;

  7)   niezdolność do pracy z tytułu wieku - ukończone 60 lat przez kobietę i 65 lat przez mężczyznę;

  8)   osoba bezdomna - osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym w rozumieniu przepisów o ochronie praw lokatorów i mieszkaniowym zasobie gminy i niezameldowaną na pobyt stały, w rozumieniu przepisów o ewidencji ludności i dowodach osobistych, a także osobę niezamieszkującą w lokalu mieszkalnym i zameldowaną na pobyt stały w lokalu, w którym nie ma możliwości zamieszkania;

  9)   osoba samotna - osobę samotnie gospodarującą, niepozostającą w związku małżeńskim i nieposiadającą wstępnych ani zstępnych;

  10)  osoba samotnie gospodarująca - osobę prowadzącą jednoosobowe gospodarstwo domowe;

  11)  osoba zatrudniona - osobę pozostającą w zatrudnieniu w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu(2) lub prowadzącą działalność gospodarczą w rozumieniu przepisów dotyczących działalności gospodarczej;

11a) pierwsza forma opieki zastępczej nad dzieckiem - całodobową placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub rodzinę zastępczą, w której dziecko zostało umieszczone po raz pierwszy;

  12)  praca socjalna - działalność zawodową mającą na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi;

  13)  renta - rentę z polskiego lub zagranicznego systemu ubezpieczeń społecznych, rentę strukturalną lub rentę socjalną;

  14)  rodzina - osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące;

  15)  średni miesięczny koszt utrzymania w domu pomocy społecznej lub całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej - kwotę rocznych kosztów działalności domu lub całodobowej placówki opiekuńczo-wychowawczej wynikającą z utrzymania mieszkańców lub dzieci, z roku poprzedniego, bez kosztów inwestycyjnych, wydatków bieżących na remonty i zakupy związane z realizacją programu naprawczego, powiększoną o prognozowany średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych ogółem, przyjęty w ustawie budżetowej na dany rok kalendarzowy, podzieloną przez liczbę miejsc, ustaloną jako sumę rzeczywistej liczby mieszkańców w poszczególnych miesiącach roku poprzedniego, w domu lub placówce;

  16)  świadczenie nienależnie pobrane - świadczenie pieniężne uzyskane na podstawie przedstawionych nieprawdziwych informacji lub niepoinformowania o zmianie sytuacji materialnej lub osobistej.

 

Art. 7. Pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu:

  1)   ubóstwa;

  2)   sieroctwa;

  3)   bezdomności;

  4)   bezrobocia;

  5)   niepełnosprawności;

  6)   długotrwałej lub ciężkiej choroby;

  7)   przemocy w rodzinie;

7a)  potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi;

  8)   potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności;

  9)   bezradności w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych;

  10)  braku umiejętności w przystosowaniu do życia młodzieży opuszczającej całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze;

  11)  trudności w integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą;

  12)  trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;

  13)  alkoholizmu lub narkomanii;

  14)  zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej;

  15)  klęski żywiołowej lub ekologicznej.

 

Art. 8. 1. (3) Prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej, z zastrzeżeniem art. 40, 41, 53a, 78 i 91 przysługuje:

  1)   osobie samotnie gospodarującej, której dochód nie przekracza kwoty 461 zł(4), zwanej dalej "kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej",

  2)   osobie w rodzinie, w której dochód na osobę nie przekracza kwoty 316 zł(5), zwanej dalej "kryterium dochodowym na osobę w rodzinie",

  3)   rodzinie, której dochód nie przekracza sumy kwot kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, zwanej dalej "kryterium dochodowym rodziny"

- przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w art. 7 pkt 2-15 lub innych okoliczności uzasadniających udzielenie pomocy społecznej.

2. Rada gminy, w drodze uchwały, może podwyższyć kwoty, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2, uprawniające do zasiłków okresowego i celowego.

3. Za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

  1)   miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych;

  2)   składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia(6) oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach;

  3)   kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

4. Do dochodu ustalonego zgodnie z ust. 3 nie wlicza się jednorazowego pieniężnego świadczenia socjalnego, wartości świadczeń w naturze, świadczenia przysługującego osobie bezrobotnej na podstawie przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy z tytułu wykonywania prac społecznie użytecznych oraz zapomogi pieniężnej, o której mowa w przepisach o zapomodze pieniężnej dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenie przedemerytalne albo zasiłek przedemerytalny w 2007 r.

5. W stosunku do osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą:

  1)   opodatkowaną podatkiem dochodowym od osób fizycznych na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych - za dochód przyjmuje się przychód z tej działalności pomniejszony o koszty uzyskania przychodu, obciążenie podatkiem należnym i składkami na ubezpieczenie zdrowotne określonymi w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia(7), związane z prowadzeniem tej działalności oraz odliczonymi od dochodu składkami na ubezpieczenia społeczne niezaliczonymi do kosztów uzyskania przychodów, określonymi w odrębnych przepisach, z tym że:

a)  różnicę przychodów i kosztów ich uzyskania ustala się za miesiąc poprzedzający miesiąc złożenia wniosku w oparciu o wielkości wykazane w deklaracjach podatkowych za okresy od początku roku do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku oraz od początku roku do końca miesiąca poprzedzającego ten miesiąc; wysokość miesięcznego obciążenia podatkiem, składkami na ubezpieczenie zdrowotne oraz składkami na ubezpieczenia społeczne przyjmuje się z miesiąca poprzedzającego miesiąc złożenia wniosku,

b)  jeżeli podatnik wpłaca zaliczki na podatek dochodowy w formie uproszczonej, a także jeżeli nie złożył deklaracji, jego dochód ustala się, dzieląc kwotę dochodu z działalności gospodarczej za poprzedni rok kalendarzowy przez liczbę miesięcy, w których podatnik prowadził działalność, a jeżeli nie prowadził działalności, dochód ustala się w oparciu o oświadczenie tej osoby;

  2)   (8) opodatkowaną na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne - za dochód przyjmuje się kwotę zadeklarowaną w oświadczeniu tej osoby.

6. W sytuacji gdy podatnik łączy przychody z działalności gospodarczej z innymi przychodami lub rozlicza się wspólnie z małżonkiem, przez podatek należny, o którym mowa w ust. 5 pkt 1, rozumie się podatek wyliczony w takiej proporcji, w jakiej pozostaje dochód podatnika z pozarolniczej działalności gospodarczej wynikający z deklaracji podatkowych do sumy wszystkich wykazanych w nich dochodów.

7. Wysokość dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku prowadzenia działalności opodatkowanej na zasadach określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych ustala się na podstawie zaświadczenia wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego za okresy, o których mowa w ust. 5 pkt 1, zawierającego informację o wysokości:

  1)   przychodu;

  2)   kosztów uzyskania przychodu;

  3)   różnicy pomiędzy przychodem a kosztami jego uzyskania;

  4)   dochodów z innych niż działalność gospodarcza źródeł - w przypadkach, o których mowa w ust. 6;

  5)   odliczonych od dochodu składek na ubezpieczenia społeczne;

  6)   należnych zaliczek na podatek dochodowy lub należnego podatku;

  7)   odliczonych od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne związanych z prowadzeniem pozarolniczej działalności gospodarczej.

8. Wysokość dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej w przypadku prowadzenia działalności na zasadach określonych w przepisach o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne ustala się na podstawie zaświadczenia wydanego przez naczelnika właściwego urzędu skarbowego zawierającego informację o formie opodatkowania oraz na podstawie dowodu opłacenia składek w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych.

9. Przyjmuje się, że z 1 ha przeliczeniowego uzyskuje się dochód miesięczny w wysokości 194 zł(9).

10. Dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej i z ha przeliczeniowych oraz z innych źródeł sumuje się.

11. W przypadku uzyskania w ciągu 12 miesięcy poprzedzających miesiąc złożenia wniosku lub w okresie pobierania świadczenia z pomocy społecznej dochodu jednorazowego przekraczającego pięciokrotnie kwoty:

  1)   kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej, w przypadku osoby samotnie gospodarującej,

  2)   kryterium dochodowego rodziny, w przypadku osoby w rodzinie

- kwotę tego dochodu rozlicza się w równych częściach na 12 kolejnych miesięcy, poczynając od miesiąca, w którym dochód został wypłacony.

12. W przypadku uzyskania jednorazowo dochodu należnego za dany okres, kwotę tego dochodu uwzględnia się w dochodzie osoby lub rodziny przez okres, za który uzyskano ten dochód.

13. W przypadku uzyskiwania dochodu w walucie obcej, wysokość tego dochodu ustala się według średniego kursu Narodowego Banku Polskiego z dnia wydania decyzji administracyjnej w sprawie świadczenia z pomocy społecznej.

 

Art. 9. 1. Kryteria dochodowe podlegają weryfikacji co 3 lata, z uwzględnieniem wyniku badań progu interwencji socjalnej. Badania progu interwencji socjalnej dokonuje Instytut Pracy i Spraw Socjalnych.

2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania progu interwencji socjalnej, zakres potrzeb niezbędnych do egzystencji, minimalny zakres wydatków, okres oraz źródło danych, z jakiego przyjmuje się wysokość cen towarów i usług, uwzględniając poziom wydatków gospodarstw domowych z I kwintyla rozkładu dochodów, których wydatki należy uwzględnić w badaniu progu interwencji socjalnej.

3. W roku, w którym przeprowadza się weryfikację, Rada Ministrów do dnia 15 maja przedstawia Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych:

  1)   propozycję kwot kryteriów dochodowych;

  2)   informację o realizacji świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej za okres od poprzedniej weryfikacji, obejmującą liczbę świadczeniobiorców, liczbę świadczeń i ogólną kwotę wydatków na świadczenia.

4. Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych uzgadnia kryteria dochodowe w terminie do dnia 15 czerwca danego roku kalendarzowego.

5. Kwota stanowiąca podstawę ustalenia wysokości pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania dziecka umieszczonego w rodzinie zastępczej oraz pomocy pieniężnej na usamodzielnienie, na kontynuowanie nauki i pomocy na zagospodarowanie w formie rzeczowej, kwoty minimalnego i maksymalnego świadczenia pieniężnego na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, a także maksymalna kwota zasiłku stałego ulegają zmianie w terminach weryfikacji kryteriów dochodowych o 50 % sumy kwot, o które wzrosły kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej i kryterium dochodowe na osobę w rodzinie.

6. Kwota dochodu z 1 ha przeliczeniowego ulega zmianie w terminach weryfikacji kryteriów dochodowych o 25 % sumy kwot, o które wzrosły kryterium dochodowe osoby samotnie gospodarującej i kryterium dochodowe na osobę w rodzinie.

7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego ogłasza, w drodze obwieszczenia, w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", zweryfikowane kryteria dochodowe oraz kwoty, o których mowa w ust. 5 i 6, do dnia 15 lipca w roku, w którym przeprowadza się weryfikację.

8. W przypadku gdy Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych nie uzgodni w przewidzianym terminie kryteriów dochodowych, Rada Ministrów ustala, nie niższe niż w przedstawionej propozycji, kryteria dochodowe oraz kwoty, o których mowa w ust. 5 i 6, w drodze rozporządzenia, w terminie do dnia 15 lipca danego roku.

8a. Zweryfikowane kryteria dochodowe oraz kwoty, o których mowa w ust. 5 i 6, obowiązują od dnia 1 października roku, w którym jest przeprowadzana weryfikacja.

9. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego przedkłada corocznie do dnia 15 kwietnia Trójstronnej Komisji do Spraw Społeczno-Gospodarczych informację o wysokości minimum egzystencji ustalonego przez Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Jeśli w danym roku kalendarzowym kwota kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej i kwota kryterium dochodowego na osobę w rodzinie będzie równa lub niższa niż minimum egzystencji, Trójstronna Komisja do Spraw Społeczno-Gospodarczych może wystąpić do Rady Ministrów z wnioskiem o zweryfikowanie kwot kryteriów dochodowych. W takim przypadku ust. 1-8 stosuje się odpowiednio.

 

Art. 10. 1. Przy ustalaniu prawa do zasiłków stałego i okresowego w składzie rodziny nie uwzględnia się dzieci wychowywanych w rodzinie zastępczej oraz pełnoletnich wychowanków rodziny zastępczej, a do dochodu rodziny nie wlicza się ich dochodów i pomocy pieniężnej, o której mowa w art. 78 ust. 1, 5 i 7 oraz art. 88 ust. 1.

2. Przy ustalaniu prawa do pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz pomocy pieniężnej na kontynuowanie nauki do dochodu rodziny lub pełnoletniego wychowanka rodziny zastępczej nie wlicza się pomocy pieniężnej, o której mowa w art. 78 ust. 1, 5 i 7 oraz w art. 88 ust. 1.

3. Przy ustalaniu odpłatności rodziców za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej lub całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej w składzie rodziny uwzględnia się to dziecko, a także dzieci przebywające w domu pomocy społecznej, rodzinie zastępczej i całodobowej placówce opiekuńczo-wychowawczej, jeżeli rodzice ponoszą odpłatność za ich pobyt.

4. Przy ustalaniu wysokości odpłatności za pobyt osoby w domu pomocy społecznej, w składzie rodziny uwzględnia się innych członków rodziny przebywających w instytucjonalnych placówkach opieki, jeżeli rodzina ponosi odpłatność za ich pobyt.

 

Art. 11. 1. W przypadku stwierdzenia przez pracownika socjalnego marnotrawienia przyznanych świadczeń, ich celowego niszczenia lub korzystania w sposób niezgodny z przeznaczeniem bądź marnotrawienia własnych zasobów finansowych może nastąpić ograniczenie świadczeń, odmowa ich przyznania albo przyznanie pomocy w formie świadczenia niepieniężnego.

2. Brak współdziałania osoby lub rodziny z pracownikiem socjalnym w rozwiązywaniu trudnej sytuacji życiowej, odmowa zawarcia kontraktu socjalnego, niedotrzymywanie jego postanowień, nieuzasadniona odmowa podjęcia zatrudnienia, innej pracy zarobkowej przez osobę bezrobotną lub wykonywania prac społecznie użytecznych, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, lub nieuzasadniona odmowa podjęcia leczenia odwykowego w zakładzie lecznictwa odwykowego przez osobę uzależnioną mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej.

3. W przypadku odmowy przyznania albo ograniczenia wysokości lub rozmiaru świadczeń z pomocy społecznej należy uwzględnić sytuację osób będących na utrzymaniu osoby ubiegającej się o świadczenie lub korzystającej ze świadczeń.

 

Art. 12. W przypadku stwierdzonych przez pracownika socjalnego dysproporcji między udokumentowaną wysokością dochodu a sytuacją majątkową osoby lub rodziny, wskazującą, że osoba ta lub rodzina jest w stanie przezwyciężyć trudną sytuację życiową, wykorzystując własne zasoby majątkowe, w szczególności w przypadku posiadania znacznych zasobów finansowych, wartościowych przedmiotów majątkowych lub nieruchomości, można odmówić przyznania świadczenia.

 

Art. 13. 1. Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności nie przysługuje prawo do świadczeń z pomocy społecznej.

2. Osobie tymczasowo aresztowanej zawiesza się prawo do świadczeń z pomocy społecznej. Za okres tymczasowego aresztowania nie udziela się świadczeń.

 

Art. 14. W sprawach nieuregulowanych w ustawie stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z późn. zm.1)), jeżeli ustawa nie stanowi inaczej.

 

Rozdział 2

 

Zadania pomocy społecznej

 

Art. 15. Pomoc społeczna polega w szczególności na:

  1)   przyznawaniu i wypłacaniu przewidzianych ustawą świadczeń;

  2)   pracy socjalnej;

  3)   prowadzeniu i rozwoju niezbędnej infrastruktury socjalnej;

  4)   analizie i ocenie zjawisk rodzących zapotrzebowanie na świadczenia z pomocy społecznej;

  5)   realizacji zadań wynikających z rozeznanych potrzeb społecznych;

  6)   rozwijaniu nowych form pomocy społecznej i samopomocy w ramach zidentyfikowanych potrzeb.

 

Art. 16. 1. Obowiązek zapewnienia realizacji zadań pomocy społecznej spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej w zakresie ustalonym ustawą.

2. Gmina i powiat, obowiązane zgodnie z przepisami ustawy do wykonywania zadań pomocy społecznej, nie mogą odmówić pomocy osobie potrzebującej, mimo istniejącego obowiązku osób fizycznych lub osób prawnych do zaspokajania jej niezbędnych potrzeb życiowych.

3. Pomocy nie mogą również odmówić podmioty, którym jednostki samorządu terytorialnego zleciły realizację zadań, na zasadach określonych w art. 25.

 

Art. 17. 1. Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy:

  1)   opracowanie i realizacja gminnej strategii rozwiązywania problemów społecznych ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka;

  2)   sporządzanie bilansu potrzeb gminy w zakresie pomocy społecznej;

  3)   udzielanie schronienia, zapewnienie posiłku oraz niezbędnego ubrania osobom tego pozbawionym;

  4)   przyznawanie i wypłacanie zasiłków okresowych;

  5)   przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych;

  6)   przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków powstałych w wyniku zdarzenia losowego;

  7)   przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków na świadczenia zdrowotne osobom bezdomnym oraz innym osobom niemającym dochodu i możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia(10);

  8)   przyznawanie zasiłków celowych w formie biletu kredytowanego;

  9)   opłacanie składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem;

  10)  praca socjalna;

  11)  organizowanie i świadczenie usług opiekuńczych, w tym specjalistycznych, w miejscu zamieszkania, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi;

  12)  prowadzenie i zapewnienie miejsc w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wsparcia dziennego lub mieszkaniach chronionych;

  13)  tworzenie gminnego systemu profilaktyki i opieki nad dzieckiem i rodziną;

  14)  dożywianie dzieci;

  15)  sprawienie pogrzebu, w tym osobom bezdomnym;

  16)  kierowanie do domu pomocy społecznej i ponoszenie odpłatności za pobyt mieszkańca gminy w tym domu;

16a) pomoc osobom mającym trudności w przystosowaniu się do życia po zwolnieniu z zakładu karnego;

  17)  (11) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w formie dokumentu elektronicznego, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego;

  18)  utworzenie i utrzymywanie ośrodka pomocy społecznej, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników;

  19)  (12) przyznawanie i wypłacanie zasiłków stałych;

20)  (13) opłacanie składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

2. Do zadań własnych gminy należy:

  1)   przyznawanie i wypłacanie zasiłków specjalnych celowych;

  2)   przyznawanie i wypłacanie pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie w formie zasiłków, pożyczek oraz pomocy w naturze;

  3)   prowadzenie i zapewnienie miejsc w domach pomocy społecznej i ośrodkach wsparcia o zasięgu gminnym oraz kierowanie do nich osób wymagających opieki;

  4)   podejmowanie innych zadań z zakresu pomocy społecznej wynikających z rozeznanych potrzeb gminy, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych;

  5)   współpraca z powiatowym urzędem pracy w zakresie upowszechniania ofert pracy oraz informacji o wolnych miejscach pracy, upowszechniania informacji o usługach poradnictwa zawodowego i o szkoleniach.

 

Art. 18. 1. Do zadań zleconych z zakresu administracji rządowej realizowanych przez gminę należy:

  1)   (14) (uchylony);

  2)   (15) (uchylony);

  3)   organizowanie i świadczenie specjalistycznych usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniami psychicznymi;

  4)   przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych na pokrycie wydatków związanych z klęską żywiołową lub ekologiczną;

  5)   prowadzenie i rozwój infrastruktury środowiskowych domów samopomocy dla osób z zaburzeniami psychicznymi;

  6)   realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia;

  7)   przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku oraz niezbędnego ubrania cudzoziemcom, o których mowa w art. 5a;

  8)   przyznawanie i wypłacanie zasiłków celowych, a także udzielanie schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania cudzoziemcom, którzy uzyskali zgodę na pobyt tolerowany na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;

  9)   (16) wypłacanie wynagrodzenia za sprawowanie opieki.

2. Środki na realizację i obsługę zadań, o których mowa w ust. 1, zapewnia budżet państwa.

3. (17) Koszty obsługi zadania, o którym mowa w ust. 1 pkt 9, wynoszą 1,5 % otrzymanej dotacji celowej na wypłacanie wynagrodzeń za sprawowanie opieki.

 

Art. 19. Do zadań własnych powiatu należy:

  1)   opracowanie i realizacja powiatowej strategii rozwiązywania problemów społecznych, ze szczególnym uwzględnieniem programów pomocy społecznej, wspierania osób niepełnosprawnych i innych, których celem jest integracja osób i rodzin z grup szczególnego ryzyka - po konsultacji z właściwymi terytorialnie gminami;

  2)   prowadzenie specjalistycznego poradnictwa;

  3)   organizowanie opieki w rodzinach zastępczych, udzielanie pomocy pieniężnej na częściowe pokrycie kosztów utrzymania umieszczonych w nich dzieci oraz wypłacanie wynagrodzenia z tytułu pozostawania w gotowości przyjęcia dziecka albo świadczonej opieki i wychowania niespokrewnionym z dzieckiem zawodowym rodzinom zastępczym;

  4)   zapewnienie opieki i wychowania dzieciom całkowicie lub częściowo pozbawionym opieki rodziców, w szczególności przez organizowanie i prowadzenie ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, placówek opiekuńczo-wychowawczych, dla dzieci i młodzieży, w tym placówek wsparcia dziennego o zasięgu ponadgminnym, a także tworzenie i wdrażanie programów pomocy dziecku i rodzinie;

  5)   pokrywanie kosztów utrzymania dzieci z terenu powiatu, umieszczonych w całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych i w rodzinach zastępczych, również na terenie innego powiatu;

  6)   przyznawanie pomocy pieniężnej na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki osobom opuszczającym całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii zapewniające całodobową opiekę lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze;

  7)   pomoc w integracji ze środowiskiem osób mających trudności w przystosowaniu się do życia, młodzieży opuszczającej całodobowe placówki opiekuńczo-wychowawcze typu rodzinnego i socjalizacyjnego, domy pomocy społecznej dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych intelektualnie, domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, rodziny zastępcze oraz schroniska dla nieletnich, zakłady poprawcze, specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze, specjalne ośrodki wychowawcze, młodzieżowe ośrodki socjoterapii zapewniające całodobową opiekę lub młodzieżowe ośrodki wychowawcze, mających braki w przystosowaniu się;

  8)   pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, mającym trudności w integracji ze środowiskiem;

  9)   (uchylony);

  10)  prowadzenie i rozwój infrastruktury domów pomocy społecznej o zasięgu ponadgminnym oraz umieszczanie w nich skierowanych osób;

  11)  prowadzenie mieszkań chronionych dla osób z terenu więcej niż jednej gminy oraz powiatowych ośrodków wsparcia, w tym domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, z wyłączeniem środowiskowych domów samopomocy i innych ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi;

  12)  prowadzenie ośrodków interwencji kryzysowej;

  13)  udzielanie informacji o prawach i uprawnieniach;

  14)  szkolenie i doskonalenie zawodowe kadr pomocy społecznej z terenu powiatu;

  15)  doradztwo metodyczne dla kierowników i pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z terenu powiatu;

  16)  podejmowanie innych działań wynikających z rozeznanych potrzeb, w tym tworzenie i realizacja programów osłonowych;

  17)  (18) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w formie dokumentu elektronicznego, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego;

  18)  sporządzanie bilansu potrzeb powiatu w zakresie pomocy społecznej;

  19)  utworzenie i utrzymywanie powiatowego centrum pomocy rodzinie, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników.

 

Art. 20. 1. Do zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez powiat należy:

  1)   pomoc cudzoziemcom, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, w zakresie indywidualnego programu integracji, oraz opłacanie za te osoby składek na ubezpieczenie zdrowotne określonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia(19);

  2)   prowadzenie i rozwój infrastruktury ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi;

  3)   realizacja zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej, mających na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia;

  4)   udzielanie cudzoziemcom, o których mowa w art. 5a, pomocy w zakresie interwencji kryzysowej;

  5)   finansowanie pobytu w całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych oraz w rodzinach zastępczych dzieciom cudzoziemców niewymienionych w art. 5;

  6)   realizacja zadań z dziedziny przysposobienia międzynarodowego dzieci, w tym zlecanie realizacji tych zadań podmiotom prowadzącym niepubliczne ośrodki adopcyjno-opiekuńcze wyznaczone przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego.

2. Środki na realizację zadań, o których mowa w ust. 1, zapewnia budżet państwa.

3. Do zlecania realizacji zadań, o których mowa w ust. 1 pkt 6, nie stosuje się przepisów dotyczących otwartego konkursu ofert.

 

Art. 21. Do zadań samorządu województwa należy:

  1)   opracowanie, aktualizowanie i realizacja strategii wojewódzkiej w zakresie polityki społecznej będącej integralną częścią strategii rozwoju województwa obejmującej w szczególności programy: przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu, wyrównywania szans osób niepełnosprawnych, pomocy społecznej, profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, współpracy z organizacjami pozarządowymi - po konsultacji z powiatami;

  2)   organizowanie kształcenia, w tym prowadzenie publicznych szkół służb społecznych oraz szkolenia zawodowego kadr pomocy społecznej;

  3)   rozpoznawanie przyczyn ubóstwa oraz opracowywanie regionalnych programów pomocy społecznej wspierających samorządy lokalne w działaniach na rzecz ograniczania tego zjawiska;

  4)   inspirowanie i promowanie nowych rozwiązań w zakresie pomocy społecznej;

  5)   organizowanie i prowadzenie regionalnych jednostek organizacyjnych pomocy społecznej;

  6)   prowadzenie banku danych o wolnych miejscach w całodobowych placówkach opiekuńczo-wychowawczych na terenie województwa;

  7)   (20) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej właściwemu wojewodzie, również w formie dokumentu elektronicznego, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego;

  8)   sporządzanie bilansu potrzeb w zakresie pomocy społecznej i przekazywanie go wojewodzie do dnia 1 marca każdego roku;

  9)   utworzenie i utrzymanie regionalnego ośrodka polityki społecznej, w tym zapewnienie środków na wynagrodzenia pracowników.

 

Art. 22. Do zadań wojewody należy:

  1)   ustalanie sposobu wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego;

  2)   stwierdzenie zgodności programów naprawczych w zakresie osiągania standardów w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz ocena stopnia ich realizacji;

  3)   wydawanie i cofanie zezwoleń lub zezwoleń warunkowych na prowadzenie domów pomocy społecznej oraz wydawanie i cofanie zezwoleń na prowadzenie placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o działalności gospodarczej;

3a)  wydawanie i cofanie zezwoleń lub zezwoleń warunkowych na prowadzenie całodobowych placówek opiekuńczo-wychowawczych;

  4)   prowadzenie rejestru domów pomocy społecznej, placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, placówek opiekuńczo-wychowawczych i ośrodków adopcyjno-opiekuńczych;

  5)   koordynowanie działań w zakresie integracji cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, w szczególności w zakresie wskazania im miejsca zamieszkania;

  6)   wyznaczanie, w uzgodnieniu ze starostami powiatów prowadzących ośrodki adopcyjno-opiekuńcze, ośrodka prowadzącego bank danych o dzieciach oczekujących na przysposobienie i kandydatach zakwalifikowanych do pełnienia funkcji rodziny zastępczej oraz o rodzinach zgłaszających gotowość przysposobienia dziecka;

  7)   realizacja lub zlecanie jednostkom samorządu terytorialnego lub podmiotom niepublicznym zadań wynikających z programów rządowych;

  8)   nadzór nad realizacją zadań samorządu gminnego, powiatowego i województwa, w tym nad jakością działalności jednostek organizacyjnych pomocy społecznej oraz nad jakością usług, dla których minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określił standardy, w tym standardy opieki i wychowania, a także nad zgodnością zatrudnienia pracowników jednostek organizacyjnych pomocy społecznej z wymaganymi kwalifikacjami;

8a)  nadzór pedagogiczny w odniesieniu do wychowawców i innych pracowników pedagogicznych zatrudnionych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i ośrodkach adopcyjno-opiekuńczych na podstawie przepisów ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2006 r. Nr 97, poz. 674, z późn. zm.2));

  9)   kontrola jakości usług, o których mowa w pkt 8, wykonywanych przez podmioty niepubliczne na podstawie umowy z organami administracji rządowej i samorządowej;

9a)  kontrola jakości usług, o których mowa w pkt 8, wykonywanych przez domy pomocy społecznej prowadzone nie na zlecenie organu jednostki samorządu terytorialnego przez podmioty niepubliczne, o których mowa w art. 57 ust. 1 pkt 2-4;

  10)  kontrola placówek zapewniających całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, w tym prowadzonych na podstawie przepisów o działalności gospodarczej, w zakresie standardów usług socjalno-bytowych i przestrzegania praw tych osób;

  11)  ocena stanu i efektywności pomocy społecznej, z uwzględnieniem bilansu potrzeb sporządzonego przez samorząd województwa;

  12)  (21) sporządzanie sprawozdawczości oraz przekazywanie jej ministrowi właściwemu do spraw zabezpieczenia społecznego, również w formie dokumentu elektronicznego, z zastosowaniem systemu teleinformatycznego;

  13)  realizacja zadań określanych przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w zakresie utrzymania i rozwoju systemu informatycznego w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej w województwie oraz współfinansowanie i sprawowanie nadzoru nad jego funkcjonowaniem;

14)  finansowe wspieranie programów w określonym przez wojewodę obszarze pomocy społecznej, realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego lub podmioty uprawnione, o których mowa w art. 25 ust. 1; do wyboru programów stosuje się odpowiednio art. 25, 26, 28-35.

 

Art. 23. 1. Do zadań ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego należy:

  1)   tworzenie koncepcji i określanie kierunków rozwoju w obszarze pomocy społecznej;

  2)   zlecanie i finansowanie badań, ekspertyz i analiz w obszarze pomocy społecznej;

  3)   monitorowanie standardów, o których mowa w art. 22 pkt 8;

  4)   analiza skuteczności pomocy społecznej;

  5)   inspirowanie i promowanie nowych form i metod działania, a także szkolenie kadr;

  6)   nadzór merytoryczny nad szkoleniem w zakresie organizacji pomocy społecznej i specjalizacji w zawodzie pracownik socjalny;

  7)   opracowywanie i finansowanie programów osłonowych;

  7a)  finansowe wspieranie programów w określonym przez ministra obszarze pomocy społecznej, realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego lub podmioty uprawnione, o których mowa w art. 25 ust. 1;

  8)   zatwierdzanie w drodze decyzji administracyjnej programów szkolenia rodzin zastępczych;

  9)   określanie zadań administracji publicznej w zakresie utrzymania i rozwoju systemu informatycznego w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej w województwach, przekazywanie środków na współfinansowanie oraz sprawowanie nadzoru nad funkcjonowaniem tego systemu;

  10)  współdziałanie z organizacjami pozarządowymi.

1a. Do wyboru programów, o których mowa w ust. 1 pkt 7a, stosuje się odpowiednio art. 25, 26, 28-33 i art. 35.

1b. Minister może dokonywać kontroli i oceny realizacji programów, które wspiera finansowo.

2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia:

  1)   sposób funkcjonowania jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, standardy dla poszczególnych rodzajów usług, kwalifikacje osób wykonujących te usługi oraz termin dostosowania do wymaganych standardów, uwzględniając zakres usług, miejsce i sposób ich realizacji oraz konieczność zapewnienia respektowania praw osób korzystających z usług;

  2)   standardy działalności zawodowej w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, uwzględniając aspekty etyczne tej działalności i konieczność zapewnienia wysokiej jakości działań;

  3)   tryb kierowania i przyjmowania do jednostek organizacyjnych pomocy społecznej prowadzonych w ramach wykonywania zadań z zakresu administracji rządowej, warunki i tryb ustalania i pobierania odpłatności, jak również warunki całkowitego lub częściowego zwalniania z odpłatności za pobyt w tych jednostkach i korzystanie z ich usług, uwzględniając sytuację materialną kierowanych osób.

3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw informatyzacji, określi, w drodze rozporządzenia:

  1)   opis systemów teleinformatycznych, o których mowa w art. 17 ust. 1 pkt 17, art. 19 pkt 17, art. 21 pkt 7 i art. 22 pkt 12, stosowanych w jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, zawierający strukturę systemu, wymaganą minimalną funkcjonalność systemu oraz zakres komunikacji między elementami struktury systemu, w tym zestawienie struktur dokumentów elektronicznych, formatów danych oraz protokołów komunikacyjnych i szyfrujących, o których mowa w art. 13 ust. 2 pkt 2 lit. a ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. Nr 64, poz. 565 oraz z 2006 r. Nr 12, poz. 65 i Nr 73, poz. 501),

  2)   wymagania standaryzujące w zakresie bezpieczeństwa, wydajności i rozwoju systemu,

  3)   sposób postępowania w zakresie stwierdzania zgodności oprogramowania z opisem systemu

- mając na uwadze zapewnienie jednorodności zakresu i rodzaju danych, która umożliwi ich scalanie w zbiór centralny, a także zachowanie zgodności z minimalnymi wymaganiami i sposobem stwierdzania zgodności oprogramowania, określonymi na podstawie ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

4. W przypadku gdy realizacja zadań określonych w ustawie jest związana z przekazywaniem informacji za pomocą systemu teleinformatycznego, minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego nieodpłatnie udostępni podmiotom obowiązanym do przekazywania informacji na podstawie niniejszej ustawy oprogramowanie, które jest zgodne z wymaganiami określonymi przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego w przepisach wydanych na podstawie ust. 3.

4a. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego może utworzyć rejestr centralny obejmujący dane dotyczące jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, a także dane dotyczące osób i rodzin, którym udzielono świadczeń pomocy społecznej, oraz form udzielonej pomocy społecznej, gromadzone przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej na podstawie przepisów ustawy, oraz może przetwarzać te dane na zasadach określonych w przepisach o ochronie danych osobowych. Jednostki organizacyjne pomocy społecznej przekazują dane do rejestru centralnego, wykorzystując oprogramowanie, o którym w mowa w ust. 4.

5. (22) Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego, realizując zadania określone w ustawie związane z przekazywaniem informacji za pomocą środków komunikacji elektronicznej, uwzględnia zasadę równego traktowania wszystkich powszechnie użytkowanych w kraju systemów operacyjnych oraz uwzględnia potrzebę umożliwienia wszystkim podmiotom obowiązanym do przechowywania informacji w formie dokumentu elektronicznego, stosowania oprogramowania dostosowanego do używanych systemów informatycznych bez konieczności ponoszenia dodatkowych kosztów licencyjnych.

 

Art. 24. 1. Rada Ministrów może przyjąć rządowy program pomocy społecznej mający na celu ochronę poziomu życia osób, rodzin i grup społecznych oraz rozwój specjalistycznego wsparcia.

2. Rada Ministrów określa, w drodze rozporządzenia, szczegółowe warunki realizacji programu, o którym mowa w ust. 1, uwzględniając potrzebę zapewnienia efektywności rządowego programu pomocy społecznej.

 

Art. 25. 1. Organy administracji rządowej i samorządowej, zwane dalej "organami", mogą zlecać realizację zadania z zakresu pomocy społecznej, udzielając dotacji na finansowanie lub dofinansowanie realizacji zleconego zadania:

  1)   organizacjom pozarządowym prowadzącym działalność w zakresie pomocy społecznej,

  2)   osobom prawnym i jednostkom organizacyjnym działającym na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, stosunku Państwa do innych kościołów i związków wyznaniowych oraz o gwarancji wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe obejmują prowadzenie działalności w zakresie pomocy społecznej

- zwanym dalej "podmiotami uprawnionymi".

2. Zlecenie realizacji zadań z zakresu pomocy społecznej nie może obejmować ustalania uprawnień do świadczeń, opłacania składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne oraz wypłaty świadczeń pieniężnych.

3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do:

  1)   partii politycznych;

  2)   związków zawodowych i organizacji pracodawców;

  3)   samorządów zawodowych;

  4)   fundacji utworzonych przez partie polityczne.

4. Zlecenie realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej odbywa się po uprzednim przeprowadzeniu konkursu ofert.

 

Art. 25a. 1. Realizację zadania, którego przedmiotem jest prowadzenie całodobowej placówki opiekuńczo-wychowawczej, utworzonej przed dniem 1 stycznia 2005 r., organ zleca z pominięciem trybu określonego w art. 26-32. Art. 29 stosuje się odpowiednio.

2. Organ, po przeprowadzeniu negocjacji, zleca prowadzenie placówki podmiotowi uprawnionemu, jeżeli spełnione są warunki, o których mowa w ust. 3.

3. Zlecenie realizacji zadania odbywa się w trybie określonym w ust. 2, jeżeli placówka:

  1)   jest zarejestrowana w rejestrze wojewody;

  2)   spełnia standardy, o których mowa w art. 87;

  3)   zrealizowała zalecenia pokontrolne.

4. Zlecenie realizacji zadania, o którym mowa w ust. 1, może dotyczyć prowadzenia placówki na terenie innego powiatu, jeżeli powiat miejsca położenia placówki nie wniesie sprzeciwu w terminie 1 miesiąca od dnia dostarczenia mu projektu umowy o realizację zadania.

 

Art. 26. Konkurs ofert realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej odbywa się przy uwzględnieniu zasady pomocniczości, efektywności, uczciwej konkurencji i jawności.

 

Art. 27. 1. Podmioty uprawnione mogą z własnej inicjatywy wystąpić z ofertą realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej, zwaną dalej "ofertą".

2. Oferta, o której mowa w ust. 1, może dotyczyć także zadania realizowanego dotychczas przez inny podmiot.

3. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 i 2, organ w terminie nieprzekraczającym 2 miesięcy:

  1)   rozpatruje celowość zlecenia określonego zadania podmiotom uprawnionym, biorąc pod uwagę stopień, w jakim oferta odpowiada priorytetom zadań z zakresu pomocy społecznej, daje gwarancję realizacji zadania zgodnie z obowiązującymi standardami, środki dostępne na realizację określonego zadania i korzyści wynikające z realizacji zadania przez te podmioty;

  2)   podejmuje decyzję, a w przypadku stwierdzenia celowości realizacji określonego zadania z zakresu pomocy społecznej przez podmioty uprawnione informuje składającego ofertę o przybliżonym terminie wszczęcia konkursu ofert.

 

Art. 28. 1. Organ planujący zlecenie realizacji zadania podmiotom uprawnionym ogłasza otwarty konkurs ofert z terminem składania ofert nie krótszym niż 30 dni.

2. Ogłoszenie o otwartym konkursie ofert powinno zawierać informacje o:

  1)   rodzaju zadania;

  2)   wysokości dotacji na realizację zadania;

  3)   warunkach przyznawania dotacji;

  4)   terminie i warunkach realizacji zadania;

  5)   terminie składania ofert;

  6)   terminie, trybie i kryteriach stosowanych przy wyborze oferty.

3. Ogłoszenie o otwartym konkursie ofert zamieszcza się, w zależności od rodzaju zadania, w dzienniku o zasięgu ogólnopolskim lub lokalnym oraz w Biuletynie Informacji Publicznej, jak również na tablicy ogłoszeń w siedzibie organu zlecającego realizację zadania w miejscu przeznaczonym na ogłoszenia. Ogłoszenie może być ponadto rozpowszechniane w inny sposób zapewniający dostęp do informacji potencjalnym oferentom, w tym, w miarę możliwości, z użyciem powszechnie dostępnych sieci teleinformatycznych.

4. W ogłoszeniu o otwartym konkursie ofert organ planujący zlecić realizację zadania zamieszcza informacje o zrealizowanych w bieżącym roku i w roku poprzednim zadaniach tego samego rodzaju oraz o koszcie ich realizacji, przy udziale podmiotów uprawnionych, ze szczególnym uwzględnieniem dotacji przekazanych tym podmiotom.

 

Art. 29. 1. Oferta podmiotu uprawnionego powinna zawierać:

  1)   szczegółowy zakres rzeczowy proponowanego do realizacji zadania zawierający opis planowanego działania;

  2)   informacje o terminie i miejscu realizacji zadania;

  3)   kalkulację przewidywanych kosztów realizacji zadania;

  4)   informacje o posiadanych zasobach rzeczowych i kadrowych zapewniających realizację zadania;

  5)   informacje o wysokości środków finansowych własnych albo pozyskanych z innych źródeł na realizację danego zadania;

  6)   informację o wcześniejszej działalności podmiotu składającego ofertę w zakresie, którego dotyczy zadanie;

  7)   inne informacje wymagane zgodnie z ogłoszeniem o otwartym konkursie ofert.

2. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzór oferty podmiotu uprawnionego, uwzględniając konieczność podania pełnych informacji dotyczących składanej oferty.

 

Art. 30. Warunkiem rozpatrzenia oferty jest:

  1)   zamieszczenie w ofercie informacji, o których mowa w art. 29 ust. 1;

  2)   dołączenie aktualnego odpisu potwierdzającego wpis do właściwej ewidencji lub rejestru dotyczących statusu prawnego uprawnionego podmiotu i prowadzonej przez niego działalności;

  3)   przedstawienie sprawozdania finansowego i merytorycznego z działalności podmiotu za ubiegły rok lub - w przypadku dotychczasowej krótszej działalności - za okres tej działalności.

 

Art. 31. 1. Przy rozpatrywaniu ofert organ ogłaszający konkurs:

  1)   dokonuje oceny zgłoszonych możliwości realizacji zadania przez podmioty uprawnione;

  2)   uwzględnia zadeklarowaną przez podmiot uprawniony jakość działania i kwalifikacje osób, przy udziale których podmiot uprawniony ma realizować zadanie;

  3)   dokonuje oceny przedstawionej we wniosku kalkulacji kosztów realizacji zadania, w tym w relacji do zakresu rzeczowego zadania;

  4)   uwzględnia zadeklarowany udział środków finansowych własnych albo pozyskanych z innych źródeł na realizację zadania;

  5)   uwzględnia analizę i ocenę realizacji zadań zleconych podmiotowi uprawnionemu w okresie poprzednim, biorąc pod uwagę rzetelność i terminowość oraz sposób rozliczenia otrzymanych na ten cel środków;

  6)   uwzględnia wysokość dotacji, która jest przeznaczona na realizację zadania.

2. Organ ogłaszając otwarty konkurs ofert jest obowiązany w uzasadnieniu wyboru oferty ustosunkować się do spełniania przez podmiot uprawniony wymogów określonych w ustawie oraz w ogłoszeniu, o którym mowa w art. 28.

3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje się również w przypadku, gdy w wyniku ogłoszenia otwartego konkursu ofert została zgłoszona jedna oferta.

 

Art. 32. 1. Organ ogłaszający otwarty konkurs ofert może powołać zespół opiniujący oferty w celu przedłożenia propozycji co do wyboru oferty.

2. Oferty sporządzone wadliwie albo niekompletne co do wymaganego zestawu dokumentów lub informacji pozostają bez rozpatrzenia.

3. Wyniki otwartego konkursu ofert oraz warunki zlecenia realizacji zadania podaje się do wiadomości publicznej.

4. Wyłoniony w drodze otwartego konkursu ofert podmiot zawiera umowę o realizację zadania.

 

Art. 33. 1. Podmiot przyjmujący zlecenie realizacji zadania zobowiązuje się do wykonania zadania w zakresie i na zasadach określonych w umowie o realizację zadania, a organ zlecający realizację zadania do przekazania określonych środków finansowych w formie dotacji.

2. Umowa o realizację zadania jest sporządzana w formie pisemnej i określa:

  1)   szczegółowy opis zadania i termin jego realizacji;

  2)   dotację celową należną podmiotowi realizującemu zadanie i tryb płatności;

  3)   tryb kontroli realizacji zadania;

  4)   sposób rozliczenia udzielonej dotacji celowej i zasady zwrotu niewykorzystanej części dotacji.

3. Umowa niespełniająca wymogów określonych w ust. 2 jest nieważna.

4. Umowę o realizację zadania z zakresu pomocy społecznej zawiera się na czas określony, uzależniony od rodzaju zleconego zadania, nie dłuższy jednak niż 5 lat.

5. Zadanie z zakresu pomocy społecznej nie może być realizowane przez podmiot niebędący stroną umowy, chyba że umowa przewiduje taką możliwość.

6. Podmiot przyjmujący zlecenie jest obowiązany do wyodrębnienia w ewidencji księgowej środków otrzymanych na realizację umowy.

7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, ramowy wzór umowy o realizację zadania z zakresu pomocy społecznej, uwzględniając konieczność zapewnienia pełnych informacji dotyczących wykonania zlecenia.

 

Art. 34. Organ zlecający realizację zadania z zakresu pomocy społecznej dokonuje okresowej kontroli i oceny realizacji zadania, w szczególności badając:

  1)   stan realizacji zadania;

  2)   efektywność, rzetelność i jakość realizacji zadania;

  3)   prawidłowość wykorzystania dotacji na realizację zadania;

  4)   prawidłowość prowadzonej dokumentacji dotyczącej realizacji zadania.

 

Art. 35. 1. Podmiot przyjmujący zlecenie realizacji zadania z zakresu pomocy społecznej jest obowiązany do złożenia sprawozdania z jego realizacji.

2. Okresem sprawozdawczym jest rok budżetowy.

3. W przypadku zawarcia umowy na okres krótszy niż rok, okresem sprawozdawczym jest okres, na który umowa została zawarta.

4. Sprawozdanie z realizacji zadania powinno zostać sporządzone w terminie 30 dni po upływie okresu, na który umowa została zawarta.

5. W przypadku gdy umowa została zawarta na czas dłuższy niż okres sprawozdawczy lub jest wykonywana przez okres dłuższy niż okres sprawozdawczy, podmiot wykonujący zadanie przedstawia podmiotowi zlecającemu realizację zadania sprawozdanie z realizacji zadania w terminie 30 dni po upływie każdego roku budżetowego oraz w terminie 30 dni po upływie okresu, na który umowa została zawarta.

6. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, wzór sprawozdania, o którym mowa w ust. 1, uwzględniając konieczność zapewnienia pełnych informacji dotyczących wykonania zlecenia.

 

DZIAŁ II

 

ŚWIADCZENIA Z POMOCY SPOŁECZNEJ

 

Rozdział 1

 

Zasiłki i usługi

 

Art. 36. Świadczeniami z pomocy społecznej są:

  1)   świadczenia pieniężne:

a)  zasiłek stały,

b)  zasiłek okresowy,

c)  zasiłek celowy i specjalny zasiłek celowy,

d)  zasiłek i pożyczka na ekonomiczne usamodzielnienie,

e)  pomoc dla rodzin zastępczych,

f)  pomoc na usamodzielnienie oraz na kontynuowanie nauki,

g)  świadczenie pieniężne na utrzymanie i pokrycie wydatków związanych z nauką języka polskiego dla cudzoziemców, którzy uzyskali w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą,

h)  (23 wynagrodzenie należne opiekunowi z tytułu sprawowania opieki przyznane przez sąd;

  2)   świadczenia niepieniężne:

a)  praca socjalna,

b)  bilet kredytowany,

c)  składki na ubezpieczenie zdrowotne,

d)  składki na ubezpieczenia społeczne,

e)  pomoc rzeczowa, w tym na ekonomiczne usamodzielnienie,

f)  sprawienie pogrzebu,

g)  poradnictwo specjalistyczne,

h)  interwencja kryzysowa,

i)  schronienie,

j)  posiłek,

k)  niezbędne ubranie,

l)  usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, w ośrodkach wsparcia oraz w rodzinnych domach pomocy,

m)  specjalistyczne usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania oraz w ośrodkach wsparcia,

n)  mieszkanie chronione,

o)  pobyt i usługi w domu pomocy społecznej,

p)  opieka i wychowanie w rodzinie zastępczej i w placówce opiekuńczo-wychowawczej,

q)  pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych, w tym w mieszkaniu chronionym, pomoc w uzyskaniu zatrudnienia, pomoc na zagospodarowanie - w formie rzeczowej dla osób usamodzielnianych,

r)  szkolenia, poradnictwo rodzinne i terapia rodzinna prowadzone przez ośrodki adopcyjno-opiekuńcze.

 

Art. 37. 1. Zasiłek stały przysługuje:

  1)   pełnoletniej osobie samotnie gospodarującej, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;

  2)   pełnoletniej osobie pozostającej w rodzinie, niezdolnej do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolnej do pracy, jeżeli jej dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.

2. Zasiłek stały ustala się w wysokości:

  1)   w przypadku osoby samotnie gospodarującej - różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł(24) miesięcznie;

  2)   w przypadku osoby w rodzinie - różnicy między kryterium dochodowym na osobę w rodzinie a dochodem na osobę w rodzinie.

3. Kwota zasiłku stałego nie może być niższa niż 30 zł miesięcznie.

4. W przypadku zbiegu uprawnień do zasiłku stałego i renty socjalnej, świadczenia pielęgnacyjnego lub dodatku z tytułu samotnego wychowywania dziecka i utraty prawa do zasiłku dla bezrobotnych na skutek upływu ustawowego okresu jego pobierania, zasiłek stały nie przysługuje.

5. Osobę przebywającą w domu pomocy społecznej lub ubiegającą się o przyjęcie do niego uznaje się za osobę samotnie gospodarującą, jeżeli przed przyjęciem do domu pomocy społecznej lub rozpoczęciem oczekiwania na miejsce w takim domu była uprawniona do zasiłku stałego.

 

Art. 38. 1. Zasiłek okresowy przysługuje w szczególności ze względu na długotrwałą chorobę, niepełnosprawność, bezrobocie, możliwość utrzymania lub nabycia uprawnień do świadczeń z innych systemów zabezpieczenia społecznego:

  1)   osobie samotnie gospodarującej, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej;

  2)   rodzinie, której dochód jest niższy od kryterium dochodowego rodziny.

2. Zasiłek okresowy ustala się:

  1)   w przypadku osoby samotnie gospodarującej - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby, z tym że kwota zasiłku nie może być wyższa niż 418 zł miesięcznie;

  2)   w przypadku rodziny - do wysokości różnicy między kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.

3. Kwota zasiłku okresowego ustalona zgodnie z ust. 2 nie może być niższa niż 50 % różnicy między:

  1)   kryterium dochodowym osoby samotnie gospodarującej a dochodem tej osoby;

  2)   kryterium dochodowym rodziny a dochodem tej rodziny.

4. Kwota zasiłku okresowego nie może być niższa niż 20 zł miesięcznie.

5. Okres, na jaki jest przyznawany zasiłek okresowy, ustala ośrodek pomocy społecznej na podstawie okoliczności sprawy.

6. Rada gminy, w drodze uchwały, może podwyższyć minimalne kwoty zasiłku okresowego, o których mowa w ust. 2 i 3.

 

Art. 39. 1. W celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej może być przyznany zasiłek celowy.

2. Zasiłek celowy może być przyznany w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu.

3. Osobom bezdomnym i innym osobom niemającym dochodu oraz możliwości uzyskania świadczeń na podstawie przepisów o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia(25) może być przyznany zasiłek celowy na pokrycie części lub całości wydatków na świadczenia zdrowotne.

4. Zasiłek celowy może być przyznany w formie biletu kredytowanego.

 

Art. 40. 1. Zasiłek celowy może być przyznany również osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku zdarzenia losowego.

2. Zasiłek celowy może być przyznany także osobie albo rodzinie, które poniosły straty w wyniku klęski żywiołowej lub ekologicznej.

3. Zasiłek celowy, o którym mowa w ust. 1 i 2, może być przyznany niezależnie od dochodu i może nie podlegać zwrotowi.

 

Art. 41. W szczególnie uzasadnionych przypadkach osobie albo rodzinie o dochodach przekraczających kryterium dochodowe może być przyznany:

  1)   specjalny zasiłek celowy w wysokości nieprzekraczającej odpowiednio kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej lub rodziny, który nie podlega zwrotowi;

  2)   zasiłek okresowy, zasiłek celowy lub pomoc rzeczowa, pod warunkiem zwrotu części lub całości kwoty zasiłku lub wydatków na pomoc rzeczową.

 

Art. 42. 1. Za osobę, która zrezygnuje z zatrudnienia w związku z koniecznością sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad długotrwale lub ciężko chorym członkiem rodziny oraz wspólnie niezamieszkującymi matką, ojcem lub rodzeństwem, ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenia emerytalne i rentowe od kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie, jeżeli dochód na osobę w rodzinie osoby opiekującej się nie przekracza 150 % kwoty kryterium dochodowego na osobę w rodzinie i osoba opiekująca się nie podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów lub nie otrzymuje emerytury albo renty. Dotyczy to również osób, które w związku z koniecznością sprawowania opieki pozostają na bezpłatnym urlopie.

2. Przez ojca i matkę, o których mowa w ust. 1, należy rozumieć również ojca i matkę współmałżonka.

3. Konieczność sprawowania bezpośredniej, osobistej opieki nad osobami, o których mowa w ust. 1, stwierdza lekarz ubezpieczenia zdrowotnego w zaświadczeniu wydanym nie wcześniej niż na 14 dni przed złożeniem wniosku o przyznanie świadczenia.

4. Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości określonej przepisami o systemie ubezpieczeń społecznych jest opłacana przez okres sprawowania opieki.

5. Składka na ubezpieczenia emerytalne i rentowe nie przysługuje osobie, która w dniu złożenia wniosku o przyznanie świadczenia:

  1)   ukończyła 50 lat i nie posiada okresu ubezpieczenia (składkowego i nieskładkowego) wynoszącego co najmniej 10 lat;

  2)   posiada okres ubezpieczenia (składkowy i nieskładkowy) wynoszący 20 lat w przypadku kobiet i 25 lat w przypadku mężczyzn.

6. Przy ustalaniu okresu ubezpieczenia, o którym mowa w ust. 5, okresy nieskładkowe ustala się w wymiarze nieprzekraczającym jednej trzeciej udowodnionych okresów składkowych.

 

Art. 43. 1. Osobie albo rodzinie gmina może przyznać pomoc w formie pieniężnej lub rzeczowej, w celu ekonomicznego usamodzielnienia.

2. Pomoc w formie pieniężnej w celu ekonomicznego usamodzielnienia może być przyznana w formie jednorazowego zasiłku celowego lub nieoprocentowanej pożyczki.

3. Warunki udzielenia i spłaty pożyczki oraz jej zabezpieczenie określa się w umowie z gminą.

4. Pożyczka może być umorzona w całości lub w części, jeżeli przyczyni się to do szybszego osiągnięcia celów pomocy społecznej.

5. Pomoc w formie rzeczowej w celu ekonomicznego usamodzielnienia następuje przez udostępnienie maszyn i narzędzi pracy stwarzających możliwość zorganizowania własnego warsztatu pracy oraz urządzeń ułatwiających pracę niepełnosprawnym.

6. Przedmioty, o których mowa w ust. 5, są udostępniane na podstawie umowy użyczenia.

7. Podstawą odmowy przyznania albo ograniczenia rozmiarów pomocy na ekonomiczne usamodzielnienie może być uchylanie się przez osobę lub rodzinę ubiegającą się o pomoc od podjęcia odpowiedniej pracy w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i przeciwdziałaniu bezrobociu(26) albo poddania się przeszkoleniu zawodowemu.

8. Pomoc w celu ekonomicznego usamodzielnienia nie przysługuje, jeżeli osoba lub rodzina ubiegająca się otrzymała już pomoc na ten cel z innego źródła.

9. W sprawach, o których mowa w ust. 1-8, gmina współdziała z powiatowym urzędem pracy.

10. Rada gminy, w drodze uchwały, określa wysokość oraz szczegółowe warunki i tryb przyznawania i zwrotu zasiłku celowego na ekonomiczne usamodzielnienie.

 

Art. 44. Sprawienie pogrzebu odbywa się w sposób ustalony przez gminę, zgodnie z wyznaniem zmarłego.

 

Art. 45. 1. Praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Praca socjalna prowadzona jest:

  1)   z osobami i rodzinami w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej;

  2)   ze społecznością lokalną w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności.

2. Praca socjalna może być prowadzona w oparciu o kontrakt socjalny.

3. W pracy socjalnej wykorzystuje się właściwe tej działalności metody i techniki, stosowane z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia.

4. Praca socjalna świadczona jest osobom i rodzinom bez względu na posiadany dochód.

 

Art. 46. 1. Poradnictwo specjalistyczne, w szczególności prawne, psychologiczne i rodzinne, jest świadczone osobom i rodzinom, które mają trudności lub wykazują potrzebę wsparcia w rozwiązywaniu swoich problemów życiowych, bez względu na posiadany dochód.

2. Poradnictwo prawne realizuje się przez udzielanie informacji o obowiązujących przepisach z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, zabezpieczenia społecznego, ochrony praw lokatorów.

3. Poradnictwo psychologiczne realizuje się przez procesy diagnozowania, profilaktyki i terapii.

4. Poradnictwo rodzinne obejmuje szeroko rozumiane problemy funkcjonowania rodziny, w tym problemy wychowawcze w rodzinach naturalnych i zastępczych oraz problemy opieki nad osobą niepełnosprawną, a także terapię rodzinną.

 

Art. 47. 1. Interwencja kryzysowa stanowi zespół interdyscyplinarnych działań podejmowanych na rzecz osób i rodzin będących w stanie kryzysu. Celem interwencji kryzysowej jest przywrócenie równowagi psychicznej i umiejętności samodzielnego radzenia sobie, a dzięki temu zapobieganie przejściu reakcji kryzysowej w stan chronicznej niewydolności psychospołecznej.

2. Interwencją kryzysową obejmuje się osoby i rodziny bez względu na posiadany dochód.

3. W ramach interwencji kryzysowej udziela się natychmiastowej specjalistycznej pomocy psychologicznej, a w zależności od potrzeb - poradnictwa socjalnego lub prawnego, w sytuacjach uzasadnionych - schronienia do 3 miesięcy.

3a. (27) Cudzoziemcom, o których mowa w art. 5a, można udzielić schronienia na okres zezwolenia na zamieszkanie na czas oznaczony, o którym mowa w art. 53 i art. 53a ust. 2 pkt 4 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o cudzoziemcach.

4. Matki z małoletnimi dziećmi oraz kobiety w ciąży dotknięte przemocą lub znajdujące się w innej sytuacji kryzysowej mogą w ramach interwencji kryzysowej znaleźć schronienie i wsparcie w domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży. Do tych domów mogą być również przyjmowani ojcowie z małoletnimi dziećmi albo inne osoby sprawujące opiekę prawną nad dziećmi.

5. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, standard obowiązujących podstawowych usług świadczonych przez domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży oraz tryb kierowania i przyjmowania do takich domów, uwzględniając możliwości odizolowania ubiegających się o pomoc osób od sprawcy przemocy i przezwyciężenia sytuacji kryzysowej.

 

Art. 48. 1. Osoba lub rodzina ma prawo do schronienia, posiłku i niezbędnego ubrania, jeżeli jest tego pozbawiona.

2. Udzielenie schronienia następuje przez przyznanie tymczasowego miejsca noclegowego w noclegowniach, schroniskach, domach dla bezdomnych i innych miejscach do tego przeznaczonych.

3. Przyznanie niezbędnego ubrania następuje przez dostarczenie osobie potrzebującej bielizny, odzieży i obuwia odpowiednich do jej indywidualnych właściwości oraz pory roku.

4. Pomoc doraźna albo okresowa w postaci jednego gorącego posiłku dziennie przysługuje osobie, która własnym staraniem nie może go sobie zapewnić.

5. Pomoc, o której mowa w ust. 4, przyznana dzieciom i młodzieży w okresie nauki w szkole może być realizowana w formie zakupu posiłków.

 

Art. 49. 1. Osoba bezdomna może zostać objęta indywidualnym programem wychodzenia z bezdomności, polegającym na wspieraniu osoby bezdomnej w rozwiązywaniu jej problemów życiowych, w szczególności rodzinnych i mieszkaniowych, oraz pomocy w uzyskaniu zatrudnienia.

2. Indywidualny program wychodzenia z bezdomności jest opracowywany przez pracownika socjalnego ośrodka pomocy społecznej wraz z osobą bezdomną i podlega zatwierdzeniu przez kierownika ośrodka.

3. Jeżeli osoba bezdomna przebywa w schronisku lub domu dla bezdomnych, indywidualny program wychodzenia z bezdomności może być opracowany przez pracownika socjalnego zatrudnionego w tej placówce, z zastrzeżeniem ust. 5.

4. Realizatorem indywidualnego programu wychodzenia z bezdomności w przypadku, o którym mowa w ust. 3, jest schronisko lub dom dla bezdomnych.

5. Jeżeli indywidualny program wychodzenia z bezdomności wykracza poza będące w dyspozycji placówki środki pomocy lub zachodzi konieczność objęcia osoby bezdomnej ubezpieczeniem zdrowotnym, podlega on zatwierdzeniu przez kierownika ośrodka pomocy społecznej. W takim przypadku w programie wskazuje się podmioty odpowiedzialne za realizację poszczególnych postanowień programu.

6. Indywidualny program wychodzenia z bezdomności powinien uwzględniać sytuację osoby bezdomnej oraz zapewniać szczególne wspieranie osobie aktywnie uczestniczącej w wychodzeniu z bezdomności.

7. Indywidualny program wychodzenia z bezdomności, stosownie do potrzeb osoby bezdomnej, może uwzględniać wszelkie środki pomocy, jakimi dysponuje ośrodek pomocy społecznej realizujący program.

8. Za osobę bezdomną objętą indywidualnym programem wychodzenia z bezdomności ośrodek pomocy społecznej opłaca składkę na ubezpieczenie zdrowotne na zasadach określonych w przepisach o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia(28).

 

Art. 50. 1. Osobie samotnej, która z powodu wieku, choroby lub innych przyczyn wymaga pomocy innych osób, a jest jej pozbawiona, przysługuje pomoc w formie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych.

2. Usługi opiekuńcze lub specjalistyczne usługi opiekuńcze mogą być przyznane również osobie, która wymaga pomocy innych osób, a rodzina, a także wspólnie niezamieszkujący małżonek, wstępni, zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić.

3. Usługi opiekuńcze obejmują pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem.

4. Specjalistyczne usługi opiekuńcze są to usługi dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym.

5. Ośrodek pomocy społecznej, przyznając usługi opiekuńcze, ustala ich zakres, okres i miejsce świadczenia.

6. Rada gminy określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki przyznawania i odpłatności za usługi opiekuńcze i specjalistyczne usługi opiekuńcze, z wyłączeniem specjalistycznych usług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi, oraz szczegółowe warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia od opłat, jak również tryb ich pobierania.

7. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw zdrowia określi, w drodze rozporządzenia, rodzaje specjalistycznych usług opiekuńczych i kwalifikacje osób świadczących te usługi oraz warunki i tryb ustalania i pobierania opłat za specjalistyczne usługi opiekuńcze świadczone osobom z zaburzeniami psychicznymi, jak również warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia z tych opłat, ze względu na szczególne potrzeby osób korzystających z usług, uwzględniając sytuację materialną tych osób.

 

Art. 51. 1. Osobom, które ze względu na wiek, chorobę lub niepełnosprawność wymagają częściowej opieki i pomocy w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych, mogą być przyznane usługi opiekuńcze, specjalistyczne usługi opiekuńcze lub posiłek, świadczone w ośrodku wsparcia.

2. Ośrodek wsparcia jest jednostką organizacyjną pomocy społecznej dziennego pobytu.

3. W ośrodku wsparcia mogą być prowadzone miejsca całodobowe okresowego pobytu.

4. Ośrodkiem wsparcia jest środowiskowy dom samopomocy, dzienny dom pomocy, dom dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, schronisko i dom dla bezdomnych oraz klub samopomocy.

 

Art. 52. 1. W przypadku braku możliwości zapewnienia usług opiekuńczych w miejscu zamieszkania osoba wymagająca z powodu wieku pomocy innych osób może korzystać z usług opiekuńczych i bytowych w formie rodzinnego domu pomocy.

2. Rodzinny dom pomocy stanowi formę usług opiekuńczych i bytowych świadczonych całodobowo przez osobę w jej miejscu zamieszkania dla nie mniej niż trzech i nie więcej niż ośmiu osób wymagających z powodu wieku wsparcia w tej formie.

3. Minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego określi, w drodze rozporządzenia, standardy, rodzaj i zakres usług bytowych i opiekuńczych świadczonych przez rodzinny dom pomocy, warunki kierowania, odpłatności i nadzoru nad rodzinnymi domami pomocy, kierując się potrzebą zapewnienia właściwej opieki osobom umieszczonym w rodzinnym domu pomocy.

 

Art. 53. 1. Osobie, która ze względu na trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność lub chorobę potrzebuje wsparcia w funkcjonowaniu w codziennym życiu, ale nie wymaga usług w zakresie świadczonym przez jednostkę całodobowej opieki, w szczególności osobie z zaburzeniami psychicznymi, osobie opuszczającej rodzinę zastępczą, placówkę opiekuńczo-wychowawczą, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, zakład dla nieletnich, a także cudzoziemcowi, który uzyskał w Rzeczypospolitej Polskiej status uchodźcy lub ochronę uzupełniającą, może być przyznany pobyt w mieszkaniu chronionym.

2. Mieszkanie chronione jest formą pomocy społecznej przygotowującą osoby tam przebywające, pod opieką specjalistów, do prowadzenia samodzielnego życia lub zastępującą pobyt w placówce zapewniającej całodobową opiekę. Mieszkanie chronione zapewnia warunki samodzielnego funkcjonowania w środowisku, w integracji ze społecznością lokalną.

3. Mieszkanie chronione może być prowadzone przez każdą jednostkę organizacyjną pomocy społecznej lub organizację pożytku publicznego.

 

Art. 53a. (29) Wynagrodzenie za sprawowanie opieki wypłaca się w wysokości ustalonej przez sąd. Wynagrodzenie to obliczone w stosunku miesięcznym nie może przekraczać 1/10 przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw, bez wypłat nagród z zysku, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za okres poprzedzający dzień przyznania wynagrodzenia.